Karelia

Spisany w XIX w. epos „Kalevala”, fundament fińskiej kultury, to w rzeczywistości zarówno dziedzictwo Finów jak Karelów. Przed dziesięcioma wiekami, gdy rodziły się runy – legendy, które się na to słynne dzieło złożyły – oba narody stanowiły jeden lud, o wspólnym języku i wspólnych ugrofińskich korzeniach. Ale ich drogi się rozeszły.

Publikacja: 16.01.2009 07:56

Zamek w Wyborgu

Zamek w Wyborgu

Foto: Archiwum „Mówią Wieki"

Karelowie dostali się pod wpływ Rusi Kijowskiej – przyjęli w XIII w. prawosławie – a potem Rosji. Finowie znaleźli się na wiele wieków pod panowaniem szwedzkim, a ich religią stał się luteranizm. Historyczna ojczyzna Karelów, wschodnia część Międzymorza Fińsko-Karelskiego, to tereny między Morzem Białym a jeziorami Onega i Ładoga, sięgające poprzez Przesmyk Karelski do brzegów Bałtyku. Jej nostalgiczne krajobrazy – ciągnące się jak okiem sięgnąć morenowe wzniesienia i przeszło 60 tys. jezior – są dziełem lodowca.

Ponad połowę powierzchni Republiki Karelskiej, należącej do Federacji Rosyjskiej, zajmują pełne jagód, malin i żurawin sosnowe i świerkowe lasy, w których żyją łosie, niedźwiedzie i wilki. Eksploatacja lasu – tartaki, zakłady przemysłu drzewnego i papiernie – jest podstawą karelskiej gospodarki. Przyroda Karelii, wciąż jeszcze mało zmieniona przez cywilizację, to także szansa, nadal niewykorzystana, na rozwój turystyki, zwłaszcza ekologicznej.

[srodtytul]Przesmyk Karelski[/srodtytul]

W głębi lasów, na południe od Wyborga lub nad brzegami rzek Vuoksi czy Suvanto, natknąć się można w wielu miejscach na om-szałe betonowe bloki. Na niektórych z nich okrytych ziemią rosną spore już sosny. Z ponad 150 potężnych bunkrów linii Mannerheima, te, które zachowały się we względnie dobrym stanie, można policzyć na palcach. Dopiero w ostatnich latach pozostałości wysadzonych w 1940 r. przez Armię Czerwoną fortyfikacji próbuje się – dzięki m.in. miłośnikom militariów z Finlandii – dokumentować i udostępniać do zwiedzania. Pojawiły się też – oprócz cmentarzy rosyjskich w Summa (Kiryłowskoje) i Taipale (Sołowiewo) – pierwsze tablice i pomniki (np. w pobliżu Taipale) ku czci również fińskich żołnierzy.

Przesmyk Karelski – szeroki na ok. 100 km pas lądu między Zatoką Fińską a jeziorem Ładoga rozciągający się od przedmieść Sankt Petersburga po tereny na północ od Wyborga – to kolebka narodu karelskiego. W średniowieczu mieszkała tu ponad połowa Karelów. W przeciwieństwie jednak do reszty Karelii, którą władała Rosja, aż do 1710 r. należał do Szwecji. W 1809 r. znalazł się w granicach carskiego Wielkiego Księstwa Finlandii, a po upadku caratu – w wolnej Finlandii. Stare związki ze Skandynawią można dostrzec np. w zabytkowej architekturze Wyborga. Ale dawne malownicze osady i miasteczka regionu – np. Muolaa, czyli Krasnoselskoje, czy fińska reduta wieś Summa – to zapuszczone sowieckie osiedla zamieszkane przez robotników leśnych i pracowników sąsiednich odkrywkowych kopalń kruszywa i żwirowni.

[srodtytul]Sankt Petersburg[/srodtytul]

Miedziany Jeździec, pomnik Piotra Wielkiego na dzisiejszym placu Dekabrystów ukazuje cara na wspiętym na zadnich nogach koniu, który tratuje węża zdrady, czyli wrogów władcy i reform. Jedną z owych reform było wybudowanie nowej stolicy na bagnach nad Newą. Miasto na ponad 40 wyspach połączonych 396 mostami to okno Rosji na Zachód – najbardziej europejska z rosyjskich metropolii.

Stąd, z Pałacu Zimowego o rokokowej fasadzie ozdobionej niezliczoną liczbą marmurowych kolumn i kamiennych posągów, carowie rządzili swym imperium. Dziś to część Ermitażu, muzeum, w którym zgromadzono 3 mln dzieł sztuki, m.in. obrazy Leonarda da Vinci, Tycjana, Rafaela, Rubensa i Picassa. W pobliżu wznosi się pozłacana iglica empirowego gmachu Admiralicji, obok którego zaczyna się Newski Prospekt, najsławniejsza rosyjska ulica.

[srodtytul]Wyborg[/srodtytul]

Budowana od XIII w. przez Szwedów twierdza w fińskim Viipuri, miała umocnić ich panowanie nad Przesmykiem Karelskim i powstrzymać Rosjan. Ale główną atrakcją największego miasta tej części Karelii jest biblioteka zaprojektowana przez Alvara Aalto, której budowa uważana jest za punkt zwrotny w rozwoju nowoczesnej architektury. Dla ciekawych – Dom Lenina, gdzie w 1917 r. wódz bolszewików przygotowywał rewolucję.

[srodtytul]Kiży[/srodtytul]

Na wyspie na jeziorze Onega wznosi się kompleks drewnianych świątyń – w tym cerkiew Przeobrażenia Pańskiego z 1714 r. z 22 kopułami i bezcennym ikonstasem wybudowana bez fundamentów i gwoździ.

[srodtytul]Valaam [/srodtytul]

Monastyr z XIV w. na wyspie Valaam na jeziorze Ładoga nazywany jest Górą Athos Północy.

[srodtytul]Kanał Białomorski[/srodtytul]

Droga wodna łącząca jezioro Onega z Morzem Białym wybudowana na rozkaz Stalina w latach 1930 – 1933 rękami więźniów gułagu – brakowało im nawet łopat – kosztowała życie ok. 100 tys. z nich. Szlak liczący 227 km można przepłynąć łodzią żaglową, choć głównie na silniku, w ciągu trzech dni.

[ramka][b]Porady praktyczne[/b]

Dojazd

- z Warszawy do St. Peters-burga samolotem Rosja Airlines 1306 zł, LOT – 1339 zł

- samochodem z Warszawy do Wyborga 1323 km, 18 godz. jazdy, koszt – 395 zł

- samochodem z St. Petersburga do Wyborga 143 km,

2 godz. – 420 RUR

- pociągiem z St. Petersburga (Dworzec Fiński) do Wyborga – 180 RUR

- wynajęcie samochodu

1 dzień – ok. 2000 RUR

Hotele

- Bracia Karamazow, St. Petersburg – od 3630 RUR

- Karelia, St. Petersburg – 2645 RUR

- Anuszka, St. Petersburg – 1657 RUR

- Drużba, Wyborg – 1650 RUR

- Wyborg, Wyborg – 1450 RUR [/ramka]

Karelowie dostali się pod wpływ Rusi Kijowskiej – przyjęli w XIII w. prawosławie – a potem Rosji. Finowie znaleźli się na wiele wieków pod panowaniem szwedzkim, a ich religią stał się luteranizm. Historyczna ojczyzna Karelów, wschodnia część Międzymorza Fińsko-Karelskiego, to tereny między Morzem Białym a jeziorami Onega i Ładoga, sięgające poprzez Przesmyk Karelski do brzegów Bałtyku. Jej nostalgiczne krajobrazy – ciągnące się jak okiem sięgnąć morenowe wzniesienia i przeszło 60 tys. jezior – są dziełem lodowca.

Pozostało jeszcze 89% artykułu
Historia
Co naprawdę ustalono na konferencji w Jałcie
Historia
Ten mały Biały Dom. Co kryje się pod siedzibą prezydenta USA?
Historia
Most powietrzny Alaska–Syberia. Jak Amerykanie dostarczyli Sowietom samoloty
Historia
Dlaczego we Francji zakazano publicznych egzekucji
Materiał Promocyjny
Współpraca na Bałtyku kluczem do bezpieczeństwa energetycznego
Historia
Tolek Banan i esbecy
Materiał Promocyjny
Sezon motocyklowy wkrótce się rozpocznie, a Suzuki rusza z 19. edycją szkoleń