Wydarzenia epoki, rok 1920 (do sierpnia)

Publikacja: 27.05.2009 14:19

Józef Haller w 1920 roku – zaślubiny Polski z morzem

Józef Haller w 1920 roku – zaślubiny Polski z morzem

Foto: EAST NEWS

Polityka

Polska: ?10 stycznia – traktat wersalski przywrócił Polsce dostęp do Bałtyku (72 km wybrzeża, od Orłowa po Jezioro Żarnowieckie). ?10 lutego – zaślubiny Polski z morzem; dokonał ich w Pucku gen. Józef Haller. ?23 czerwca – utworzenie rządu Władysława Grabskiego. ?11 lipca – plebiscyt na Warmii, Mazurach i Powiślu; zdecydowana większość głosujących opowiedziała się za przynależnością tych terenów do Niemiec. 15 lipca – Górny Śląsk otrzymał szeroką autonomię. ?28 lipca – Rada Ambasadorów w Paryżu dokonała podziału Śląska Cieszyńskiego pomiędzy Polskę i Czechosłowację. Świat: ?19 stycznia – Senat Stanów Zjednoczonych przeciwny przystąpieniu USA do Ligi Narodów.

?21 stycznia – w Paryżu zakończyła się konferencja pokojowa po I wojnie światowej z udziałem 27 zwycięskich państw (z Polski – Paderewski, Dmowski i Grabski). ?24 lutego – w Monachium Adolf Hitler przedstawił swój program dla Narodowosocjalistycznej Niemieckiej Partii Robotników (NSDAP). ?31 marca – parlament brytyjski dzieli Irlandię na Północną i Południową. ?12 lipca – Rosja Radziecka uznała niepodległość Litwy.

[srodtytul]Nauka i technika[/srodtytul]

Mieczysław Wolfke, polski fizyk, prekursor telewizji, odkrył w 1920 r. podstawy holografii. Wyprzedził w tym Dennisa Gabora, który sformułował i rozwinął metodę holograficznego odtwarzania obrazów 28 lat później, otrzymując za to Nagrodę Nobla. Podczas gali noblowskiej w 1971 r. powiedział: „Dokonując tego, stałem na ramionach dwóch wielkich fizyków – Williama L. Bragga i Fritsa Zernikego. (...) Nie wiedziałem wówczas, podobnie jak Bragg, że Mieczysław Wolfke zaproponował tę metodę w 1920 r., nie podejmując jednakże próby jej doświadczalnej realizacji”. Serbski geofizyk i astrofizyk Milutin Milanković zastosował metody matematyczne do rekonstrukcji warunków klimatycznych panujących dawniej na Ziemi. Badał zależności nachylenia osi ziemskiej, jej precesji (obracania się) i ekscentryczności orbity wokół Słońca. Stwierdził wyraźne oscylacje o okresach ok. 20 tys., 40 tys., 100 tys. lat. Jego teoria nie została uznana, jednak współczesne badania osadów na dnach oceanicznych i rdzeni lodowcowych na Grenlandii i Antarktydzie zdają się potwierdzać te tzw. rytmy Milankovicia.

[srodtytul]Kultura[/srodtytul]

?26 lutego – premiera jednego z pierwszych filmów grozy „Gabinet doktora Caligari” w reżyserii Roberta Wiene – wczesnego dzieła niemieckiego ekspresjonizmu filmowego, które wywarło duży wpływ na rozwój kinematografii. W literaturze polskiej warto odnotować wydanie prozy poetyckiej Aleksandra Wata – „Ja z jednej strony i Ja z drugiej strony mego mopsożelaznego piecyka”. Jest to – poprzedzony mottem pochodzącym ze „Złotej legendy” Jakuba de Voragine’a oraz fragmentem „Sztucznych rajów” Charlesa Baudelaire’a – zbiór luźno powiązanych utworów literackich, głównie futurystyczno-dadaistycznych wierszy. Utwór Wata nawiązuje do najważniejszych motywów europejskiej kultury antycznej i chrześcijańskiej, eposów bohaterskich, a także do „Sezonu w piekle” i „Iluminacji” Arthura Rimbauda. W tomie Wata dominuje groteska, antyestetyzm, prymitywny i bluźnierczy język, oniryczne i mroczne obrazy z pogranicza pornografii. Są to cechy charakterystyczne dla surrealizmu, który pojawił się jako prąd literacki w 1924 r. we Francji za sprawą manifestów André Bretona.

Polityka

Polska: ?10 stycznia – traktat wersalski przywrócił Polsce dostęp do Bałtyku (72 km wybrzeża, od Orłowa po Jezioro Żarnowieckie). ?10 lutego – zaślubiny Polski z morzem; dokonał ich w Pucku gen. Józef Haller. ?23 czerwca – utworzenie rządu Władysława Grabskiego. ?11 lipca – plebiscyt na Warmii, Mazurach i Powiślu; zdecydowana większość głosujących opowiedziała się za przynależnością tych terenów do Niemiec. 15 lipca – Górny Śląsk otrzymał szeroką autonomię. ?28 lipca – Rada Ambasadorów w Paryżu dokonała podziału Śląska Cieszyńskiego pomiędzy Polskę i Czechosłowację. Świat: ?19 stycznia – Senat Stanów Zjednoczonych przeciwny przystąpieniu USA do Ligi Narodów.

Historia
80. rocznica marszu śmierci z KL Stutthof. 170 km w mrozie sięgającym poniżej 20 stopni
Materiał Promocyjny
Jaką Vitarą na różne tereny? Przewodnik po możliwościach Suzuki
Historia
Krzysztof Kowalski: Zabytkowy łut szczęścia
Historia
Samotny rejs przez Atlantyk
Historia
Narodziny Bizancjum
Materiał Promocyjny
Warta oferuje spersonalizowaną terapię onkologiczną
Historia
Muzeum rzezi wołyńskiej bez udziału państwa
Materiał Promocyjny
Psychologia natychmiastowej gratyfikacji w erze cyfrowej