W 1999 r. na Hillside Farm na wyspie Bryher w archipelagu Scilly (140 wysepek na zachód od wybrzeży Kornwalii) miejscowy rolnik odkrył grób sprzed dwóch tysiącleci. Niestety, szczątków kostnych było zbyt mało, w sumie jedynie 150 gramów, i były zbyt rozproszone, zniszczone, aby wtedy na ich podstawie określić płeć pochowanej osoby. Ponieważ wśród darów grobowych znajdował się także miecz długości 82,5 cm, uznano to za wskazówkę, że w grobie spoczął mężczyzna. Wśród darów grobowych znajdowało się również lusterko z polerowanego brązu, co zasiało pewne wątpliwości, ale oficjalna interpretacja pozostała „męska”.
Dwie ostatnie dekady to szalona epoka w archeologii – ustalenia nauk biologicznych, a zwłaszcza genetyki, oraz nowe techniki badawcze wywróciły do góry nogami mnóstwo dawniejszych ustaleń czy datowań.
Tak zdarzyło się również w przypadku zawartości grobu na wyspie Bryher. Sięgnięto po możliwości, jakie daje proteomika zajmująca się badaniami białek. Z odrobiny emalii zębowej zachowanej w grobie wydzielono amelogeninę – białko przyjmujące odmienny kształt w zależności od płci; okazało się w sposób bezsporny, że w grobie spoczęła 20–25-letnia kobieta. Lusterko nie kłamało – to oczywisty atrybut kobiecości, podobnie jak współcześnie jest nim szminka. Ale miecz? Po co kobiecie ten atrybut męskości, wojownika?
Na to pytanie odpowiada zespół badaczy brytyjskich i amerykańskich w artykule opublikowanym na łamach „Journal of Archaeological Science”. Zaproponowali oni umieszczenie tego grobu w realiach geopolitycznych sprzed dwóch tysiącleci. W tamtych czasach imperium rzymskie „stało” niewolnictwem, zdobywanie niewolników było sprawą wagi państwowej. A Brytania była poważnym, liczącym się dostawcą niewolników – zdobywanych siłą lub kupowanych od miejscowych plemion, które też zdobywały je siłą wśród innych miejscowych plemion. Do dziś przetrwały pozostałości „zamków”, umocnień z czasów rzymskich na falezach Kornwalii, na wyspie Bryher także.
Od Boudiki do Lisy Franchetti
To skłoniło badaczy do postawienia hipotezy, że kobieta w grobie na tej wyspie wpisuje się w ten starożytny kontekst przemocy, której ofiarami padali mieszkańcy Bryher. Ponieważ populacja wyspy nie była liczna, wolno przypuszczać, że tamtejsze kobiety też uczestniczyły w obronie. Stąd miecz w grobie jako broń i zarazem symbol walki.
