Poczdam prawa miejskie uzyskał w 1345 r., ale pierwszy gród nad rzeką Hawelą założyli tu Słowianie zachodni, zwani też Hawelanami, już w VIII w. – był to zresztą jeden z kilkunastu ich grodów na terenie dzisiejszej Brandenburgii. Po raz pierwszy wspomina się o Poczdamie w dokumencie z 3 lipca 993 r. wysłanym przez Ottona III do opactwa w Quedlinburgu (osada widnieje tam pod nazwą Poztupimi). W połowie XII w. władca Saksonii Albrecht Niedźwiedź zorganizował tzw. krucjatę połabską, w wyniku której podbił ziemie należące do Słowian zachodnich i utworzył tam Marchię Brandenburską będącą częścią Świętego Cesarstwa Rzymskiego. Dawny gród Hawelan zastąpił murowanym zamkiem i osadą, którą nazwano Postamp. Ale swój wyjątkowy charakter miasto zawdzięcza rządom dynastii Hohenzollernów, pod których władaniem znajdowało się od 1415 r. aż do zakończenia I wojny światowej i upadku monarchii w Prusach.