Oficjalna nazwa republiki w dokumentach z tamtych czasów to Azərbaycan Cümhuriyyəti (Republika Azerbejdżanu). Współczesna historiografia określa ją mianem Demokratycznej Republiki Azerbejdżanu. Tłumaczyć to można chęcią podkreślenia demokratycznego i narodowego charakteru pierwszej republiki, co wyraźnie różniło ją od drugiej: Azerbejdżańskiej Socjalistycznej Republiki Radzieckiej.
O powstaniu Demokratycznej Republiki Azerbejdżanu zadecydowała Rada Narodowa zwołana w Tbilisi na nadzwyczajnym posiedzeniu azerbejdżańskich deputowanych do Sejmu Zakaukaskiego 27 maja 1918 r. Następnego dnia, na pierwszym posiedzeniu Rada Narodowa przyjęła uroczystą deklarację: „Akt o niepodległości Azerbejdżanu”. Zgodnie z Aktem państwo miało demokratyczny i republikański ustrój gwarantujący pełnię praw wszystkim obywatelom, niezależnie od narodowości i płci.
Odzyskanie Baku i organizacja niepodległego państwa
Republice przyszło mierzyć się z destrukcyjnymi czynnikami – siłami Komuny Bakińskiej, rządu bolszewickiego uzurpującego władzę w Baku i podporządkowanego Rosji Sowieckiej. W tym czasie rząd na czele z Fatalim Chanem Chojskim urzędował w Gandży, drugim co do wielkości mieście kraju. Głównym zmartwieniem liderów narodowych w lecie 1918 r. było wyzwolenie stolicy.
Baku było niezbędne republice nie tylko jako stolica, ale przede wszystkim jako roponośne miasto przemysłowe zdolne utrzymać ekonomicznie cały kraj. Dopiero po wyzwoleniu Baku we wrześniu 1918 r. rząd mógł się przeprowadzić do stolicy i zacząć organizować życie kraju na nowych zasadach.
9 listopada 1918 r. zatwierdzono trójkolorową flagę symbolizującą doktrynę świeckiej republiki narodowej. Tym samym Azerbejdżan stał się pierwszym demokratycznym państwem narodowym o ustroju republikańskim na muzułmańskim Wschodzie.
