Prehistoria. Nowe spojrzenie bez europocentryzmu i egoizmu

„Prahistoria, dyscyplina naukowa, która stawia sobie za cel poznanie dziejów ludzkości od najdawniejszych czasów, aż do pojawienia się pierwszych źródeł pisanych. Podstawowym aktem badawczym są wykopaliska dostarczające prawie wszystkich dokumentów potrzebnych do studiów” („Dictionnaire de la préhistoire”; Paryż 1969, wydanie polskie: 1980). Minęło ponad półwiecze, a definicja ta wciąż jest prawdziwa, wymaga jednak istotnych uzupełnień.

Publikacja: 12.10.2023 21:00

Rysunki naskalne z jaskini de la Fuente del Salín w Hiszpanii

Rysunki naskalne z jaskini de la Fuente del Salín w Hiszpanii

Foto: AdobeStock

Czas i przestrzeń to elementarne kategorie antropologiczne, stanowiące wyznacznik ludzkiej tożsamości” – twierdził Grahame Clark (1907–1995), prehistoryk z Uniwersytetu w Cambridge. Jego zdaniem bogaty materiał faktograficzny uzmysławia niesłychaną różnorodność kulturowych form postrzegania tych dwóch podstawowych wymiarów naszej egzystencji i wymaga nowego spojrzenia na to zagadnienie.

Takich nowych spojrzeń na minione dzieje – choćby na dzieje Chin, Słowian, na rolę kobiety w epoce kamienia, początków sztuki – pojawia się w ostatnich latach tak wiele, że można już mówić o zjawisku charakterystycznym dla trzeciej dekady XXI wieku. Najnowszym przejawem tego zjawiska jest książka (468 stron!) „Préhistoire, nouvelles frontières”, a jej autorami są: Philippe Grosos, Jean-Michel Geneste i Boris Valentin (Éditions de la Maison des sciences de l’homme). Byłoby dobrze, gdyby wkrótce ukazał się jej przekład na język polski. Jest to nowe spojrzenie właśnie na prehistorię. Książka przedstawia bilans postępu, jaki dokonał się w tej dziedzinie w ostatnich kilku dekadach. Zdaniem autorów to wystarczająca podstawa do zakwestionowania definicji przedstawionej wyżej, w leadzie. Z całym szacunkiem dla wykopalisk, bez których ta dziedzina wiedzy zamarłaby w krótkim czasie, trzeba jednak wziąć pod uwagę, że prehistoria korzysta obecnie w sposób wcześniej nieznany z dokonań i technik badawczych bardzo wielu innych dziedzin nauki, dawniej słabo kojarzonych z badaniami przeszłości, żeby wspomnieć choćby tylko o fizyce, biochemii czy genetyce.

Złap mikołajkową okazję!

Czytaj dalej RP.PL.
Ciesz się dostępem do treści najbardziej opiniotwórczego medium w Polsce. Rzetelne informacje, pogłębione analizy, komentarze i opinie. Treści, które inspirują do myślenia. Oglądaj, czytaj, słuchaj.
Historia świata
Komu zawdzięczamy gotyckie katedry?
Historia świata
„Gorączka złota” w średniowiecznej Europie
Historia świata
Człowiek nie pochodzi od małpy
Historia świata
Krwawy sen o Himmlerstadt: „Action Zamość”
Materiał Promocyjny
Przewaga technologii sprawdza się na drodze
Historia świata
Jak zwężano bramę do Stanów Zjednoczonych
Materiał Promocyjny
Transformacja w miastach wymaga współpracy samorządu z biznesem i nauką