Co może być w szkocką kratę?

Szkoci, „jak wiadomo”, są potomkami krakusów wygnanych z Polski za rozrzutność; najsłynniejszy potwór świata to ten ze szkockiego jeziora Loch Ness; alkoholem najczęściej pijanym na wszystkich kontynentach jest szkocka whisky. A jak w tym topowym towarzystwie sytuuje się szkocki tartan?

Publikacja: 25.05.2023 21:00

Co może być w szkocką kratę?

Foto: Stock Adobe

Kibice sportowi wiedzą, że tartan to masa elastyczna, którą pokrywa się bieżnie i rozbiegi do treningów i zawodów lekkoatletycznych, natomiast erudyci (których jest mniej niż kibiców) znają także inne, pierwotne znaczenie tego słowa: wzór w kratę z pasów różnych kolorów i różnej szerokości, w jaki tkane są wełniane materiały pledowe; oznaka określonego klanu szkockiego.

Pół wieku temu w Szkocji, w torfowisku Glen Affric (region Highlands), 15 kilometrów od Loch Ness, znaleziono fragment tkaniny z owczej wełny o wymiarach  55 x 43 cm. Uznano wtedy, że jest to najstarszy zachowany fragment autentycznej szkockiej kraty. Ale jak stary? Wtedy nie zdołano tego określić. Teraz, dysponując dużo lepszymi metodami badawczymi, naukowcy ponownie pochylili się nad tym kawałkiem tartanu, prace te zleciła STA – Scottish Tartans Authority. Metodą węgla radioaktywnego C14 określono wiek tkaniny: powstała w latach 1500–1600. Analizie biochemicznej poddano także barwniki, oglądano je również pod mikroskopem elektronicznym o bardzo dużej rozdzielczości. Okazało się, że kolory: zielony, kasztanowaty (rudawo-brązowy), czerwony i żółty uzyskiwano z porostów, soku owoców, kory, wodorostów lub innych naturalnych barwników. Wynik tej analizy pasuje do datowania uzyskanego metodą C14. Użycie wyłącznie naturalnych barwników wskazuje, że ten tartan powstał przed rokiem 1750, ponieważ dopiero w połowie XVIII w. zaczęto stosować substancje syntetyczne. Fragment tkaniny z Glen Affric przetrwał jedynie dlatego, że znalazł się w torfowisku, bez dostępu tlenu, co sprzyja zachowywaniu materii organicznej.

Czytaj więcej, wiedz więcej!
Rok dostępu za 99 zł.

Tylko teraz! RP.PL i NEXTO.PL razem w pakiecie!
Co zyskasz kupując subskrypcję?
- możliwość zakupu tysięcy ebooków i audiobooków w super cenach (-40% i więcej!)
- dostęp do treści RP.PL oraz magazynu PLUS MINUS.
Historia świata
Wspomnienie o wyjątkowej arystokratce
Historia świata
„Do Domu Ojca” – śmierć i pogrzeb papieża Polaka
Historia świata
Gdy odchodzi najwyższy pasterz
Historia świata
„Dziennik lat trwogi”. Jak Friedrich Reck-Malleczewen opisywał upadek narodu niemieckiego
Materiał Partnera
Konieczność transformacji energetycznej i rola samorządów
Historia świata
Skąd do Argentyny przybyła rodzina Bergoglio?