Uniwersał Połaniecki – amerykański sen o wolności

W tym roku mija 230. rocznica wybuchu insurekcji kościuszkowskiej, która była ostatnią próbą ratowania niepodległości I Rzeczypospolitej, ale doprowadziła do III rozbioru i unicestwienia państwowości polskiej.

Publikacja: 24.05.2024 14:40

Uniwersał Połaniecki Tadeusza Kościuszki, Najwyższego Naczelnika Siły Zbrojnej Narodowej,  ogłoszony

Uniwersał Połaniecki

Uniwersał Połaniecki Tadeusza Kościuszki, Najwyższego Naczelnika Siły Zbrojnej Narodowej, ogłoszony 7 V 1794 r. w obozie pod Połańcem. Druk pochodzi z 30 maja 1794 r.

Foto: https://commons.wikimedia.org/wiki/File:AGAD_Uniwersa%C5%82_po%C5%82aniecki_-_druk.jpg

Zgaszony bagnetami rosyjsko-pruskimi ogień wolności był nie tylko przykładem ogromnego wysiłku militarnego, który – niestety, pomimo początkowych sukcesów i dużego poparcia społecznego zwłaszcza chłopów i mieszczan – nie doprowadził do obrony niepodległości. Stanowił także wskazówkę, że odzyskanie niepodległości może być zrealizowane jednocześnie z reformami zapewniającymi odpowiednie prawa dla jej obywateli.

Polskie elity końca XVIII w. na przywódcę powstania desygnowały Tadeusza Kościuszkę, wybitną postać wywodząca się ze średniej szlachty, który zasłynął w walce o wolność Amerykanów. Jego popularność miała swoje źródło nie tylko w jego bohaterskiej postawie, jaką zaprezentował w okresie wojny polsko-rosyjskiej 1792 r. w obronie Konstytucji 3 maja 1791 r., ale wpływ na nią miała przede wszystkim zwycięska wojna kolonistów brytyjskich w Ameryce przeciwko Królestwu Wielkiej Brytanii, która była szeroko komentowana i pozytywnie odbierana wśród Polaków. Zwycięstwo kolonistów i proklamacja niepodległości Stanów Zjednoczonych Ameryki spotkało się z aprobatą Polaków – w przeciwieństwie do przebiegu rewolucji francuskiej, która z uwagi na jej radykalizm budziła nie tylko mieszane uczucia, ale i obawę o jej ekspansję na inne kraje Europy, w tym i na szukającą „sposobu” na obronę niepodległości Polskę.

Pozostało jeszcze 89% artykułu

19 zł za pierwszy miesiąc czytania RP.PL

Rzetelne informacje, pogłębione analizy, komentarze i opinie. Treści, które inspirują do myślenia. Oglądaj, czytaj, słuchaj.

„Rzeczpospolita” najbardziej opiniotwórczym medium października!
Historia Polski
Tysiąc lat koronacji Bolesława Chrobrego. Co się wydarzy w Gnieźnie?
Historia Polski
27 grudnia to święto państwowe: Co upamiętnia?
Historia Polski
80 lat bez Pałacu Saskiego. Niemcy z pełnym wyrachowaniem stworzyli plan zniszczenia Warszawy
historia
Powstanie wielkopolskie - największe powstańcze zwycięstwo Polski
Historia Polski
Paweł Łepkowski: Pytania o polską prezydenturę