Aktualizacja: 22.05.2025 02:17 Publikacja: 29.09.2022 21:00
„Oblężenie Częstochowy przez Szwedów” – obraz Franciszka Kondratowicza (namalowany przed 1900 r.)
Foto: Tomasz Rytych/REPORTER/East News
„Nazajutrz Królewic Jan Kazimierz w towarzystwie ks. Janusza Radziwiłła [zobaczył] obóz nieprzyjacielski, w którym znaleziono wielką ilość dział, prochu i innych rynsztunków wojennych. Na tej pamiętnej wyprawie, gdzie szczupłe wojsko polskie zmusiło do poddania się daleko liczniejszego nieprzyjaciela, hartował się i przyzwyczajał do trudów wojennych X. Janusz, gdyż od czasu przybycia jego od obozu, wystawione były na najcięższe trudy; zimno było tak dokuczające, że co dzień po kilkudziesięciu ludzi od mrozu ginęło, żołnierze zamiast namiotów kopali sobie jamy w śniegu. Wszystkie te niewygody razem z rycerstwem podzielał X. Janusz Radziwiłł, a nieustanna czynność oddziału znajdująca się pod jego i Abramowicza rozkazami na Skowronkowej Górze, skąd działa miotały pociski aż pod same namioty Schejna [Michaiła Szeina], niemało przyczyniła się do pomyślnego skutku tej wyprawy” – tak w pomnikowym dziele „Życie Janusza Radziwiłła” w 1859 r. pisał wileński historyk Edward Kotłubaj. Rzecz działa się na przełomie lat 1633–1634, w pobliżu Smoleńska, który był twierdzą pilnującą granicy Rzeczypospolitej z Rosją. Kończyła się właśnie wielka wojna pomiędzy oboma mocarstwami, z której Polska wychodziła jako zwycięzca. Wkrótce podpisano pokój w Polanowie, po którym Rzeczpospolita osiągnęła największy zasięg terytorialny w swojej historii. Dwudziestoparoletni Janusz Radziwiłł był jednym z jej bohaterów. Nic więc dziwnego, że królewicz Jan Kazimierz tak często dopuszczał go do swego towarzystwa i pokazywał się wraz z nim wśród żołnierzy. Ani jeden, ani drugi nie mógł przewidzieć, że władca i młody magnat skończą jako śmiertelni wrogowie. Ponad dwie dekady później Janusz Radziwiłł przyłączył się do sojuszu szwedzkiego przeciw królowi i przeszedł do historii jako jeden z największych zdrajców.
W rocznicę bitwy o Monte Cassino pamiętajmy o żołnierzach 2. Korpusu – taką kampanię prowadzi Fundacja Znaki Pam...
Powstanie Żydów przeciwko niemieckiemu okupantowi trwało od 19 kwietnia do 16 maja 1943 r. Było największym akte...
Karol Świerczewski wyróżniał się brawurą i odwagą. Miał zwyczaj obserwowania działań przeciwnika z przedpiersia...
Ustawa rządowa uchwalona 3 maja 1791 r. była wyrazem idei nowoczesnego państwa prawa. Choć obowiązywała tylko pr...
Komunistyczny marszałek utrzymywał w czasie wojny relacje z Gestapo, których kulminacją była tzw. akcja na ulicy...
Masz aktywną subskrypcję?
Zaloguj się lub wypróbuj za darmo
wydanie testowe.
nie masz konta w serwisie? Dołącz do nas