Monte Cassino to dla mnie symbol drogi do wolności

Pani ojciec dowodził 2. Korpusem Polskim, którego żołnierze zdobyli Monte Cassino. Często wspominał walki o klasztor?

Niechętnie opowiadał o wojnie, o Syberii i o swoich bliznach, jednak Monte Cassino było czymś zupełnie innym. Był dumny z kampanii włoskiej. Temat walki o Monte Cassino był często obecny w naszym domu. Myślę, że dla wszystkich Polaków będących wtedy w Anglii był czymś szczególnie ważnym, bo wielu z nich to byli właśnie żołnierze walczący o klasztor. Dla nich to zwycięstwo miało ogromną wartość.

Ile miała pani lat, kiedy po raz pierwszy pojechała na Monte Cassino?

Już jako mała dziewczynka jeździłam do Włoch i odwiedzałam to niezwykłe miejsce. Miałam wtedy dziewięć, może 10 lat.

Pierwszy raz pojechała pani z ojcem?

Właśnie nie. Pojechałam do Włoch z moją koleżanką i z jej rodziną. Nie było wtedy żadnej uroczystości. Byłam zupełnie prywatnie.

Jakie było pierwsze wrażenie?

Mogę to porównać do wizyty w Rosji, na Syberii, gdzie formowała się armia Andersa. To są niezapomniane momenty. Gdy widzisz nazwisko swojego ojca na budynkach i pomnikach, nie da się porównać tego z niczym innym, zwłaszcza kiedy jesteś jeszcze dzieckiem.

Czy często wraca pani na Monte Cassino?

Bardzo często tam jeżdżę i to nie tylko z powodu uroczystości. We Włoszech jestem regularnie. Tam zresztą poznałam swojego męża, w 1984 roku, właśnie na Monte Cassino, tuż przy grobie mojego ojca. On również był wojskowym. Mam tu wielu przyjaciół i rodzinę. Szczerze mówiąc, wolę odwiedzać wzgórze sama bez tej oficjalnej i uroczystej atmosfery. To jest wtedy taki prywatny moment, intymny.

Emocje wciąż są duże?

Są wielkie, ponieważ moja mama i ojciec są tam pochowani. Podobne uczucie towarzyszy mi na innych cmentarzach poza granicami kraju. Ludzie, którzy tam zginęli, walczyli o wolność Europy, która po wojnie była wolna, a nam odzyskanie wolności zajęło 40 lat.

Czy ludzie często panią pytają o Monte Cassino?

Cały czas słyszę pytania o nie, w szkołach, na spotkaniach, podczas wywiadów. Monte Cassino to miejsce, które przyniosło sławę. Otworzyłam ostatnio wystawę w klasztorze, która pokazuję drogę do triumfu. Jednak największym osiągnięciem mojego ojca było uratowanie przeszło 120 tys. ludzi na Syberii.

Włosi doceniają wkład polskich żołnierzy w walki na półwyspie?

Armia Andersa, 2. Korpus we Włoszech, cieszy się dużym szacunkiem i uznaniem. Pomniki, tablice upamiętniające i cmentarze są wszędzie. Nazwisko gen. Andersa jest bardzo znane. Za to w kraju – wiemy jak jest. Ojciec miał wielu wrogów. Dużo ludzi było mu nieprzychylnych, jednak staram się o tym nie myśleć. Dla ludzi, z którymi jestem związana, którzy ojca wielbili, kochali, którzy razem z moim ojcem przeszli całą tę drogę, to jest prawdziwa duma. Każdemu dowódcy życzę, aby był tak ceniony, szanowany jak gen. Władysław Anders.

Czym dla gen. Andersa było Monte Cassino?