Reklama

Powstaje miejsce spoczynku śląskich Żołnierzy Wyklętych

W Katowicach powstaje kwatera grobów wojennych żołnierzy powojennego podziemia, których szczątki odnalazł i zidentyfikował IPN.

Aktualizacja: 01.03.2021 06:08 Publikacja: 28.02.2021 19:38

Powstaje miejsce spoczynku śląskich Żołnierzy Wyklętych

Foto: materiały prasowe/IPN Katowice

Na cmentarzu komunalnym w Katowicach przy ul. Murckowskiej (sektor 37) po obu stronach pomnika „Gloria Victis”, który upamiętnia żołnierzy i członków powojennych organizacji niepodległościowych będą powstawać groby, gdzie zostaną pochowane szczątki żołnierzy powojennego podziemia, odnalezione przez Instytut Pamięci Narodowej w ramach prowadzonych prac poszukiwawczo-archeologicznych. Ostatecznie w kwaterze może spocząć od kilkunastu do kilkudziesięciu osób.

- Kwatera grobów wojennych, która jest urządzana na ul. Murckowskiej powstaje na potrzeby pochówku szczątków żołnierzy II konspiracji z terenu województwa śląskiego, którzy zostali skazani na karę śmierci przez komunistyczne władze i następnie pochowani potajemnie w bezimiennym grobach - mówi „Rzeczpospolitej” Jan Kwaśniewicz, naczelnik Oddziałowego Biura Upamiętniania Walk i Męczeństwa IPN w Katowicach.

Miejsc pochówku poszukuje Biuro Poszukiwań i Identyfikacji IPN. Jednym z takich miejsc był i wciąż jest cmentarz przy ul. Panewnickiej w Katowicach (gdzie również znajduje się pomnik „Gloria Victis”. - Ze zgromadzonych relacji wynika, że może tam spoczywać nawet kilkadziesiąt takich osób - podkreśla Jan Kwaśniewicz.

Informacje o tajnych pochówkach są wciąż przedmiotem badań pracowników katowickiego pionu Poszukiwań i Identyfikacji. W ich wyniku na tym cmentarzu odbyły się już pierwsze ekshumacje. Odnalezione szczątki zostały zidentyfikowane. Instytut Pamięci Narodowej, chcąc godnie uczcić zamordowanych przez komunistów, podjął staranie o pozyskanie miejsca pod budowę indywidualnych grobów. Lokalizację wytypowano we współpracy z Urzędem Miasta Katowice i akceptacji Śląskiego Urzędu Wojewódzkiego w Katowicach, który zgodnie ze stosowną ustawą nadzoruje sprawy związane z grobownictwem wojennym. Miasto Katowice bezpłatnie udostępniło miejsce pod budowę kwatery.

W centralnym miejscu kwatery wybudowano pomnik upamiętniający ofiary zbrodni sądowej, napis "Gloria Victis" nawiązuje do obiektu, który znajduje się na cmentarzu przy ul. Panewnickiej w katowickiej dzielnicy Ligota. Będą tam chowani Żołnierze Niezłomni, a w następnym etapie budowane będą groby według projektu architekta z Pszczyny Piotra Perlegi. W tym roku w kwaterze IPN planuje pochować Józefa Wawrzyńczyka ps. „Pepik" oraz Franciszka Skrobola ps. „Palarz".

Reklama
Reklama

Franciszek Skrobol w okresie okupacji niemieckiej pomagał w organizowaniu schronienia dla ukrywających się przed gestapo. W sierpniu 1944 r. wysłany przymusowo do kopania okopów, skąd zbiegł i działał w oddziałach  partyzanckich. Po przejściu frontu pełnił służbę w jednostkach MO w Suszcu i Żorach. Jednocześnie od stycznia 1946 r. z częścią załogi posterunku w Żorach podjął współpracę z oddziałem dywersyjnym Konspiracyjnego Wojska Polskiego krypt. „Wędrowiec”. Zarejestrowany jako tajny współpracownik UB, nie podjął współpracy, przeciwnie – przyczynił się do likwidacji oficera prowadzącego przez oddział „Wędrowca”. Aresztowany przez UB został skazany w październiku 1946 r. przez Wojskowy Sąd Rejonowy w Katowicach na karę śmierci. Wykonano ją w grudniu 1946 r.

Józef Wawrzyńczyk to żołnierz Armii Krajowej, Delegatury Sił Zbrojnych na Kraj, Komendy Powiatowej KWP o krypt. "Leśniczówka". Od 1945 r. działał w inspektoracie rybnickim Delegatury Sił Zbrojnych – grupie dywersyjnej Rocha Koziołka „Odry” jako uczestnik akcji zaopatrzeniowych i zbrojnych. Aresztowany w 1946 r. po przypadkowej rewizji w restauracji i nieudanej ucieczce (podczas której ranił ubeka granatem). Został stracony 11 grudnia 1946 r. w więzieniu przy ul. Mikołowskiej w Katowicach.

Narodowy Dzień Pamięci „Żołnierzy Wyklętych” jest świętem państwowym od 11 lat. Ma być wyrazem hołdu dla żołnierzy drugiej konspiracji „za świadectwo męstwa, niezłomnej postawy patriotycznej i przywiązania do tradycji niepodległościowych, za krew przelaną w obronie Ojczyzny”. Data 1 marca nie jest przypadkowa. Tego dnia w 1951 r. w mokotowskim więzieniu komuniści strzałem w tył głowy zamordowali przywódców IV Zarządu Zrzeszenia Wolność i Niezawisłość – Łukasza Cieplińskiego i jego towarzyszy walki. Tworzyli oni ostatnie kierownictwo ostatniej ogólnopolskiej konspiracji kontynuującej od 1945 r. dzieło Armii Krajowej.

Historia
Artefakty z Auschwitz znów na aukcji w Niemczech. Polski rząd tym razem nie reaguje
Historia
Julia Boyd: Po wojnie nikt nie zapytał Niemców: „Co wyście sobie myśleli?”
Historia
W Kijowie upamiętniono Jerzego Giedroycia
Historia
Pamiątki Pierwszego Narodu wracają do Kanady. Papież Leon XIV zakończył podróż Franciszka
Historia
Wielkie Muzeum Egipskie otwarte dla zwiedzających. Po 20 latach budowy
Materiał Promocyjny
Lojalność, która naprawdę się opłaca. Skorzystaj z Circle K extra
Reklama
Reklama
REKLAMA: automatycznie wyświetlimy artykuł za 15 sekund.
Reklama
Reklama