Na ratunek żydowskim cmentarzom

Jedyne zachowane w Polsce archiwum cmentarza żydowskiego – cmentarza w Łodzi zostanie zdigitalizowane. W środę w tej sprawie zostało podpisane porozumienie.

- Po raz pierwszy w historii ponad 65 tysięcy indywidualnych kart pochówkowych zostanie udostępnione w internecie. Projekt możliwy jest dzięki współpracy Gminy Żydowskiej oraz Archiwum Państwowego w Łodzi oraz Fundacji Dziedzictwa Kulturowego – mówi nam dr Michał Laszczkowski, prezes Fundacji Dziedzictwa Kulturowego.

- Zbiór ponad 65 tysięcy kart pochówkowych zawierających podstawowe dane o znacznej części osób pochowanych na cmentarzu żydowskim w Łodzi stanowi unikatowy – jedyny w Polsce – zbiór archiwum cmentarza żydowskiego. Wszystkie pozostałe przepadły zniszczone podczas II wojny światowej lub zostały wywiezione z Polski – opisuje dr Laszczkowski.

Karty pochodzą z okresu od końca XIX wieku do lat 50-tych XX wieku. Dzięki zawartym w kartach danych będzie można poznać ostatnie miejsca zamieszkania, daty śmierci i pochowania oraz lokalizację pochówków, również takich dla których nie zachowały się nagrobki. Karty są wypisywane przeważnie po polsku. Ich opracowaniem zajmie się po zeskanowaniu międzynarodowy zespół genealogów. W efekcie powstanie przełomowa dla badań genealogii polskich Żydów kolekcja danych dostępnych dla potomków i badaczy na całym świecie.

Zbiór stanowi własność Gminy Żydowskiej w Łodzi, która zdecydowała się oddać ten zabytek w depozyt do Archiwum Państwowego w Łodzi, które podda zespół skanowaniu. W przyszłości archiwalia dostępne będą w ogólnopolskiej bazie archiwalnej www.szukajwarchiwach.pl oraz na stronach Gminy Żydowskiej w Łodzi oraz Fundacji Dziedzictwa Kulturowego.

Przed przyjęciem dokumentów do skanowania zostały one poddane fumigacji – usunięciu pleśni, grzybów i mikroorganizmów, które to działanie sfinansowała Fundacja Dziedzictwa Kulturowego, a wykonała Biblioteka Uniwersytetu Łódzkiego.

Obecny na uroczystości szef Naczelnej Dyrekcji Archiwów Państwowych Paweł Pietrzyk podkreślił, że to ważny moment gdy do państwowych zasobów archiwalnych może trafić tak ważny zespół dokumentów, który będzie także dostępny dla każdego badacza na świecie.

- Być może wyglądają niepozornie, ale to jeden z najważniejszych zabytków łódzkiej społeczności żydowskiej – mówi Józef Weininger przewodniczący Gminy Żydowskiej w Łodzi. – Mam nadzieję, że dzięki temu potomkom łódzkich Żydów uda się odnaleźć informacje o swoich bliskich.

Piotr Zawilski dyrektor Archiwum Państwowego w Łodzi dodaje, że z uwagi na wyjątkową wartość zespołu oraz przekazanie go w depozyt do archiwum, skanowanie wykonane zostanie przez pracowników archiwum na koszt państwa. - Mamy nadzieję, że uda nam się dokonać tego do końca bieżącego roku – dodaje.

- Dzięki czemu już niedługo, po zindeksowaniu, kopie cyfrowe zaczną być udostępniane zainteresowanym na całym świecie. To inauguracja naszego dużego projektu Koalicji Opiekunów Cmentarzy Żydowskich w Polsce – sieci społecznych opiekunów żydowskich w naszym kraju – dodaje dr Michał Laszczkowski.

Powstająca Koalicja Opiekunów Cmentarzy Żydowskich w Polsce zrzesza organizacje, instytucje i osoby prywatne, które zajmują się ratowaniem żydowskich cmentarzy na terenie całego kraju. Sprzątają, remontują i odnawiają nagrobki, odczytują napisy i je inwentaryzują. - Celem koalicji jest zachowanie pamięci o wielokulturowej Polsce dla przyszłych pokoleń – podkreśla Michał Laszczkowski.