Reklama

Wielka aktorka w roli głównej

Ida Kamińska zorganizowała po wojnie teatr żydowski w Łodzi. Dostrzegła zatrważającą pustkę na widowni… Zrozumiała, że żydowskie życie już zgasło i że to już nie ta sama Polska

Publikacja: 09.06.2008 13:55

Wielka aktorka w roli głównej

Foto: Rzeczpospolita

Matka Idy, Ester Rachel Kamińska występowała (będąc w zaawansowanej ciąży) w jednym z teatrów Odessy wspólnie ze swoim mężem Abrahamem Izaakiem Kamińskim. To właśnie tam Ida „zażyczyła sobie” 4 września 1899 roku przyjść na świat w Hotelu Teatralnaja Gostinica.

Całe dzieciństwo Ida spędziła w Warszawie. Od dziecka miała ścisły kontakt z teatrem, ze sceną, z grą aktorską. Zadebiutowała w Teatrze Żydowskim, który prowadzili jej rodzice w Warszawie przy ulicy Oboźnej. Następnie regularnie grała w wielu przedstawieniach, najczęściej operetkowych. Gdy w 1918 r. zmarł ojciec Idy, razem z matką udaje się na Ukrainę, gdzie dają serię występów w tamtejszych teatrach.

Po kilku latach Ida wraca do Warszawy. Poznaje swojego przyszłego męża Zygmunta Turkowa, z którym zakłada w Warszawie Idiszwer Kunstteater. Z jego zespołem występuje na scenach innych teatrów w Polsce i w Belgii.Wybucha piekło II wojny światowej. Dom Idy Kamińskiej i jej rodzinny teatr zostały doszczętnie zbombardowane. Nie zostało jej nic prócz pierścionka i futra. Wraz z córką i resztą rodziny ukrywa się w schronie, a potem pomieszkuje u przyjaciół. Tam właśnie otrzymuje przerażającą wiadomość, że wskazano ją do niezwłocznej likwidacji z powodu wystawianych przez nią sztuk antyhitlerowskich. Ida Kamińska musi uciekać, by ratować życie swoje i najbliższych. Droga wiedzie przez Lwów, Charków i Baku do Kirgistanu.

Doświadcza wielu okrucieństw wojny. Córka Idy zostaje zesłana w głąb ówczesnego ZSRR. Kamińska organizowała w tych trudnych chwilach nowe zespoły aktorskie, pisała scenariusze, reżyserowała wiele przedstawień teatralnych. Poznała wówczas Mariana Melmana, który obdarzył ją wspaniałym uczuciem i wielkim wsparciem. Z tego związku narodził się syn Wiktor.

Po zakończeniu wojny ta trójka wraca do Polski. Ida nie ustaje w wysyłaniu próśb i petycji o uwolnienie córki Ruth. Kamińska przyjmuje propozycję zorganizowania teatru żydowskiego w Łodzi. Niestety, z wielkim żalem dostrzega zatrważającą pustkę na widowni… Zrozumiała, że żydowskie życie już zgasło i że to już nie ta sama Polska. Mogła się tylko domyślać, jaki los spotkał jej wierną publiczność.

Reklama
Reklama

Ida Kamińska próbuje jeszcze sił jako dyrektorka teatru żydowskiego we Wrocławiu, a potem Teatru Żydowskiego im. Ester Rachel Kamińskiej w Warszawie. Niebawem nastąpił jeden z najpiękniejszych dni w jej życiu: córka odzyskała wolność i wróciła do Warszawy. Idę znów przepełnia szczęście, jest jeszcze bardziej twórcza i energiczna. Rozpoczyna wspaniałe tournée po Europie, Stanach Zjednoczonych i Izraelu, które wieńczy spektakularny sukces. Jej popularność za granicą znacznie wzrasta.

Jednak sytuacja w kraju zaczyna wzbudzać w niej niepokój i tak dobrzej już znane poczucie zagrożenia. W komunistycznej Polsce rozpoczyna się nagonka i kampania antysemicka. Funkcjonowanie w takiej rzeczywistości staje się dla Idy trudne, a czasem wręcz niemożliwe.

Ida Kamińska postanowiła zamanifestować w 1968 roku swój sprzeciw wobec antysemickiej polityki uprawianej przez władze państwowe i złożyła rezygnację ze stanowiska dyrektora Teatru Żydowskiego w Warszawie. Następnie wyjechała do Tel Awiwu, aby rychło udać się do upragnionego Nowego Jorku. Otwiera on przed wybitną aktorką nowe możliwości. Reżyseruje sztuki, pisze scenariusze, grywa w teatrach, a także na srebrnym ekranie. Sama nawet została bohaterką jednego z filmów pt. „Jej teatr” – jest to dokument biograficzny o wspaniałej aktorce i niezwykłej kobiecie.

Ida Kamińska z pewnością była wielką i charyzmatyczną osobowością, ale przede wszystkim była tytanem pracy. Zostawiła po sobie ogromny dorobek artystyczny. Ślady jej działalności można odnaleźć niemal w każdym mieście, z którym była związana zawodowo. Zasłynęła jako pierwsza aktorka zza żelaznej kurtyny nominowana do Oscara w kategorii „główna rola kobieca” za rolę sklepikarki w czechosłowackim filmie „Sklep przy głównej ulicy”.

Ida Kamińska w pewnym sensie jest ciągle obecna pośród nas. Teatr Żydowski w Warszawie nosi jej imię i pamięć o tej utalentowanej aktorce, silnej i odważnej kobiecie jest ciągle żywa…

współpraca

Historia
Artefakty z Auschwitz znów na aukcji w Niemczech. Polski rząd tym razem nie reaguje
Historia
Julia Boyd: Po wojnie nikt nie zapytał Niemców: „Co wyście sobie myśleli?”
Historia
W Kijowie upamiętniono Jerzego Giedroycia
Historia
Pamiątki Pierwszego Narodu wracają do Kanady. Papież Leon XIV zakończył podróż Franciszka
Historia
Wielkie Muzeum Egipskie otwarte dla zwiedzających. Po 20 latach budowy
Materiał Promocyjny
Lojalność, która naprawdę się opłaca. Skorzystaj z Circle K extra
Reklama
Reklama
REKLAMA: automatycznie wyświetlimy artykuł za 15 sekund.
Reklama
Reklama