Reklama
Rozwiń

Chrześcijański antysemita nie bije

Ostatnie pięćdziesięciolecie – stwierdzał z ubolewaniem w wydanej w 1912 r. książce „Poznaj Żyda!” Teodor Jeske-Choiński – wydało tylko dwóch zdeklarowanych antysemitów. Miał na myśli samego siebie („teoretyk kierunku”) oraz Jana Jeleńskiego, którego określił krótko: „twórca sklepów chrześcijańskich”

Publikacja: 08.07.2008 00:32

Antysemicka propaganda oskarżała Żydów o zniewalanie umysłów za pośrednictwem prasy. Na pocztówce w

Antysemicka propaganda oskarżała Żydów o zniewalanie umysłów za pośrednictwem prasy. Na pocztówce w prasowej sieci Żyda-pająka znalazły się Warszawa, Kraków, Wilno, Poznań

Foto: Zbiory ŻIH

Nie wspomniał natomiast, że Jeleński stał na czele ukazującego się od 1883 roku antysemickiego tygodnika „Rola”. W broszurce „Co to jest antysemityzm i jak go chrześcijanin-katolik rozumieć powinien” stwierdzał, że „Rola” zachęcała do „niedawania się żydom przy pomocy sposobów najzupełniej godziwych, zachęcała do zakładania sklepów polskich”. W ciągu kilkunastu lat od założenia „Roli” miało ich powstać około 3 tysięcy.

Jeleński proponował „odgrodzić się od Żydów, aby nam szkody nie czynili”. Przypisywał im („wrogom Krzyża i Ojczyzny naszej”) bowiem „pociąg do szachrajstwa i oszukaństwa” oraz „nielitościwe zdzierstwo” w handlu i przy udzielaniu kredytu, i to w sytuacji, gdy zdominowali handel i kredyt. Zalecał więc tworzenie, oprócz sklepów chrześcijańskich również kas pożyczkowo-oszczędnościowych, spółek handlowych, rzemieślniczych i kredytowych. Najwyraźniej oddając się marzeniom o przyszłych sukcesach Polaków na polu rywalizacji gospodarczej z Żydami i przewidując w związku z tym ich klęskę, pytał: „A z żydami co będzie? Ha... to już jest ich interes (...). Niech sobie idą – i niech to swoje żydowskie państwo zakładają, tylko – uchowaj Boże – nie u nas. Nigdy, przenigdy! Tu jest Polska i tu musi być Polska, nie żadna Palestyna”.

Już za 19 zł miesięcznie przez rok

Jak zmienia się Polska, Europa i Świat? Wydarzenia, społeczeństwo, ekonomia i historia w jednym miejscu i na wyciągnięcie ręki.

Subskrybuj i bądź na bieżąco!

Historia
Jakie tajemnice skrywa jeszcze więzienie przy Rakowieckiej w Warszawie
Historia
Zrabowany pierścień króla Zygmunta Starego w niemieckich rękach
Historia
Lądowa epopeja żaglowca Vasa
Historia
Wikingowie: w poszukiwaniu nowego domu
Historia
07 potyka się o własne nogi. Odtajnione akta ujawniły nieznane fakty o porwaniu Bohdana Piaseckiego