Polonia Restituta dla nonkonformisty

Sztuki teatralne Szaloma Asza budziły szczególnie sprzeciw środowisk religijnych, zarówno żydowskich jak i chrześcijańskich

Publikacja: 11.08.2008 03:41

Szewach Weiss Autor cyklu esejów „W świetle menory” do dodatku „Rzeczpospolitej” o Żydach polskich.

Szewach Weiss Autor cyklu esejów „W świetle menory” do dodatku „Rzeczpospolitej” o Żydach polskich. Profesor politologii, wykładowca w Katedrze Erazma z Rotterdamu na Uniwersytecie Warszawskim, komentator „Wprost”. Był ambasadorem Izraela w Polsce, przewodniczącym Knesetu, przewodniczącym rady instytutu Yad Vashem

Foto: ŻIH

Szalom Asz urodził się w 1880 roku w Kutnie. Wychował się w ortodoksyjnej rodzinie, co miało niebagatelny wpływ na jego wykształcenie. Ukończył jedynie cheder – rodzice nie zdecydowali się posyłać syna do świeckich szkół. Mimo to Szalom sam pracował nad swoją edukacją, a najbardziej ciekawiły go nauki humanistyczne. Skoncentrował się więc na poznawaniu literatury i na nauce języków obcych. Nie wzbudzało to aprobaty jego rodziców. Szczególnie zainteresowanie młodego poety literaturą tzw. nieżydowską i początkami chrześcijaństwa przyprawiało rodziców o ból głowy. Jednakże studia Asza nad chrześcijaństwem wprawiały w największe zakłopotanie i zdumienie lokalną gminę żydowską, której przedstawiciele postanowili wykluczyć poetę ze społeczności.

Ulubionym pisarzem Asza i niedoścignionym wzorem był Icchak Lejb Perec. W związku z tym Asz zdecydował się na tworzenie głównie w jidysz. Nie stronił jednak od pisania wierszy po polsku i hebrajsku. Czasem nawet po niemiecku.

Pierwszy zbiór opowiadań Asz opublikował już jako 10-letni chłopiec w czasopiśmie „Der Jid”. Kolejne jego utwory, głównie dramaty: „Powrót”, „Bóg zemsty”, „Kidusz Ha-szem” zostały z sukcesem zaadaptowane na scenę teatralną. Asz napisał także wiele znakomitych komedii i satyr. Niektóre z nich wystawiano jako sztuki teatralne, a inne, np. „Wuj Mojżesz”, doczekały się filmowych ekranizacji.

Ponadto Szalom Asz jest autorem wielu pięknych, często kontrowersyjnych, lecz wzruszających opowiadań. Jednak za najbardziej kontrowersyjne pośród twórczości Asza uważano sztuki teatralne jego autorstwa. Szczególny sprzeciw budziły w środowiskach religijnych, zarówno żydowskich, jak i chrześcijańskich. Były jednak bardzo popularne i przynosiły całkiem przyzwoite zyski autorowi, który uwielbiał wręcz prowokować.

Wówczas Asz mógł sobie pozwolić na spełnianie swoich marzeń i pasji, a największą z nich (oprócz literatury) były podróże... Zwiedzał Niemcy, Francję, Rosję, Egipt, Palestynę i Stany Zjednoczone. W międzyczasie tworzył kolejne opowiadania i sztuki, które z powodzeniem prezentowano w coraz znakomitszych teatrach, między innymi w Sankt Petersburgu.

Szalom Asz spędził część swojego życia w Stanach Zjednoczonych, dokąd pierwszy raz wyjechał jako kilkunastoletni chłopiec. Ten kraj zawsze bardzo go fascynował, napisał nawet opowiadanie zatytułowane „Ameryka”, które zostało bardzo dobrze przyjęte w środowiskach literackich.

Po pobycie w Stanach przyszła kolej na Izrael, to tam poeta postanowił osiedlić się na stałe.

Na mapie ulubionych miast i miasteczek Asza ważne miejsce zajmowała Warszawa oraz od zawsze urzekający Kazimierz Dolny nad Wisłą. Tam spotykał się z zaprzyjaźnionymi polskimi pisarzami, między innymi ze Stefanem Żeromskim i Stanisławem Witkiewiczem. Przyjaźnił się także z Elizą Orzeszkową i Marią Dąbrowską.

Utwory Szaloma Asza przetłumaczono na wiele języków, ukazały się także polskie wydania jego tomików poezji i opowiadań. Sam poeta został uhonorowany orderem Polonia Restituta.

Szalom Asz przez wielu był postrzegany jako „niewygodny nonkonformista”. Moim zdaniem posiadał on wszystkie cechy, jakie odważny poeta mieć powinien.

współpraca Ewa Szmal

Szalom Asz urodził się w 1880 roku w Kutnie. Wychował się w ortodoksyjnej rodzinie, co miało niebagatelny wpływ na jego wykształcenie. Ukończył jedynie cheder – rodzice nie zdecydowali się posyłać syna do świeckich szkół. Mimo to Szalom sam pracował nad swoją edukacją, a najbardziej ciekawiły go nauki humanistyczne. Skoncentrował się więc na poznawaniu literatury i na nauce języków obcych. Nie wzbudzało to aprobaty jego rodziców. Szczególnie zainteresowanie młodego poety literaturą tzw. nieżydowską i początkami chrześcijaństwa przyprawiało rodziców o ból głowy. Jednakże studia Asza nad chrześcijaństwem wprawiały w największe zakłopotanie i zdumienie lokalną gminę żydowską, której przedstawiciele postanowili wykluczyć poetę ze społeczności.

Historia
Telefony komórkowe - techniczne arcydzieło dla każdego
https://track.adform.net/adfserve/?bn=77855207;1x1inv=1;srctype=3;gdpr=${gdpr};gdpr_consent=${gdpr_consent_50};ord=[timestamp]
Historia
Paweł Łepkowski: Najsympatyczniejszy ze wszystkich świętych
Historia
Mistrzowie narracji historycznej: Hebrajczycy
Historia
Bunt carskich strzelców
Materiał Promocyjny
Bank Pekao wchodzi w świat gamingu ze swoją planszą w Fortnite
Historia
Wojna zimowa. Walka Dawida z Goliatem