Opowieści o amerykańskich bojach w Europie (niekoniecznie w Ardenach) zawsze budzą we mnie mieszane uczucia. Niby to dobra historia, bo Niemcy w sumie zdrowo od nich oberwali, ale trochę żal. Przecież alianci mogli pójść za ciosem – do Wiednia, Pragi, a może i dalej. Niektórzy zaklinają się, że jakieś shermany Pattona zapędziły się pod Jelenią Górę… Tylko że można pomylić czołg amerykański z sowieckim, bo i tu, i tam na pancerzu pięcioramienna gwiazda. Naturalnie żartuję, bo daltonistów nigdy nie było zbyt wielu. Chyba że w sensie ideologicznym.
Wiadomo z Szekspira, że lasy czasem ruszają na wroga, ale Las Ardeński nie był taki wyrywny. W ogóle z Amerykanów najmocniej ruszał się gen. Patton, wielki zagończyk, którego wszakże gen. Eisenhower prędko ucapił za poły. Te dwie wybitne figury generalskie kontrastują ze sobą jak ogień i woda, mogą służyć za skrajne przykłady typologii ludzkich charakterów. Patton – impetyczny choleryk ze skłonnością do „przemocy bezpośredniej”, żołnierz z żołnierza, politycznie naiwny, jeśli nie zdrowo kopnięty. Taki – dajmy na to – amerykański Chodkiewicz. Eisenhower zaś to rasowy flegmatyk, żołnierz i polityk w jednym, znakomity przy tym gracz, przebiegle realizujący swe zamierzenia – niczym Jan Zamoyski.
Funkcję najwyższego dowódcy sił alianckich w Europie pełnił „Ike” – jak nazywali Eisenhowera przyjaciele i współpracownicy – z niezwykłym wyczuciem: Patton i Montgomery pozostawieni sam na sam zapewne pourywaliby sobie uszy.
Oczywiście podziwiamy rozmach i bojowego ducha Pattona, wciąż gdybając, co by się stało, gdyby pozwolono mu rozkręcić całą armię. Ale ostrożny namysł i dobra organizacja Eisenhowera też były potrzebne. No i prezydent USA był z niego później jak się patrzy. A od Pattonów na takich stanowiskach, zachowaj nas Panie. Zwłaszcza że – jak sądzę – Patton do rozmaitych aspektów demokracji nie żywił dzikiego entuzjazmu. Wciąż marzył o wielkich ludziach i bohaterach, podczas gdy demokracja skrojona jest na miarę cokolwiek odmienną.
Na wojnie obaj generałowie uzupełniali się (choć nie mogło się obyć bez pośrednictwa mądrego Omara Bradleya), tyle że do czasu. Mam wrażenie,
