Szwajcarzy nie chcą polskiego muzeum

Jedno z najstarszych szwajcarskich muzeów, a jedyne polskie w tym kraju straci swoją siedzibę. Władze miejskie Rapperswilu zdecydowały o zmianie charakteru średniowiecznego zamku, w którym mieści się muzeum.

- Plan zagospodarowania zamku przewiduje jego modernizację i stopniową prywatyzację. Zostanie tam zlokalizowane muzeum gminne. W pomieszczeniach, które dzisiaj zajmujemy znajdzie się zaś restauracja – mówi „Rzeczpospolitej" Anna Buchmann, dyrektorka Muzeum Polskiego.

Władze placówki odrzuciły propozycję Szwajcarów zostawienia dla polskiego muzeum kilku metrów kwadratowych powierzchni w podeście wieży, gdy teraz zajmuje ono część drugiego piętra zamku. To oznacza, że placówka ta zostanie z tego obiektu wyrzucona.

– Wprawdzie ostateczną decyzję muszą podjąć w bezpośrednim głosowaniu mieszkańcy gminy, ale wydaje się to już przesądzone – dodaje dyrektor Buchmann.

Przewiduje ona, że placówka ta będzie musiała się wyprowadzić z zamku w ciągu około dwóch lat. Gdzie zostaną przeniesione zbiory? Na razie nie wiadomo. – Jest to muzeum prywatne, zarządzane przez polsko – szwajcarskie Towarzystwo Przyjaciół Muzeum Polskiego w Rapperswil, to ono będzie poszukiwało nowego miejsca dla zbiorów – dodaje dyrektorka.

Jak dodaje Anna Buchmann decyzję tę poprzedziła „bezprecedensowa kampania nienawiści skierowana przeciwko obecności Polaków w Rapperswill, organizowana przez lokalnych polityków". Wyrzucenia muzeum z zamku od 2008 r. domagało się prywatne zrzeszenie "Pro Schloss", które wystąpiło z propozycją przeniesienia do niego miejskiego, szwajcarskiego muzeum. Pomysł ten wspierał Bruno Hug, wydawca lokalnej gazety "Obersee Nachrichten", na łamach której krytykowano obecność polskiej placówki na zamku.

W 2012 roku miało dojść do podpisana nowej umowy z władzami Rapperswilu na dzierżawę przez Muzeum Polskie pomieszczeń w zamku przez 25 lat. Przewidywała ona modernizację muzeum i zmianę ekspozycji, którą miało sfinansować polskie ministerstwo kultury. Nowoczesna ekspozycja miała przedstawić polską historię i współczesność na tle relacji z Szwajcarią. Propozycja ta nie spodobała się jednak miejscowym władzom.

Muzeum polskie w zamku w Rapperswilu jest obecne, z krótkimi przerwami, od ponad 140 lat. Miejsce to od lat kojarzone jest z polską emigracją. Placówka ta została założona w 1870 roku przez Władysława hr. Broel – Platera, przez lata gromadzone były tam dzieła sztuki. W zamku tym mieszkali znani Polacy, np. pod koniec dziewiętnastego wieku przez cztery lata tworzył tam pisarz Stefan Żeromski.

Dzisiaj w zbiorach muzeum znajduje się m.in. malarstwo (np. obrazy Józefa Brandta, Józefa Chełmońskiego, Teodora Axentowicza, Jacka Malczewskiego), zbiór medali, starych map, rzeźb, militariów, tabakierek związanych z wojnami napoleońskimi. Są też unikalne pamiątki historyczne np. medalion z włosami Tadeusza Kościuszki, jego zegarek, fotel Henryka Sienkiewicza, czy tzw. niema klawiatura służąca do ćwiczeń Jana I. Paderewskiego. Są też pamiątki związane z internowanymi w Szwajcarii w czasie II wojny światowej żołnierzami 2 Dywizji Strzelców Pieszych. Ponadto liczne archiwa i biblioteka. Muzeum to organizuje koncerty, odczyty, sympozja, konferencje naukowe - pełniąc funkcję instytucji propagującej wiedzę o Polsce i jej kulturze.

W obronie polskiej placówki od kilku lat – niestety bezskutecznie, występowały polskie ministerstwo kultury oraz MSZ.

- Władze miasta i gminy zdecydowały w sposób jednostronny, mimo prowadzonych w tym roku rozmów z udziałem przedstawiciela szwajcarskiego MSZ, MKiDN oraz Ambasadora RP, że realizowany będzie zamówiony przez nie projekt szwajcarskiej firmy Steiner. Projekt ten zakłada likwidację Muzeum Polskiego na zamku w Rapperswilu – przyznaje w przesłanym nam oświadczeniu Maciej Babczyński, rzecznik resortu kultury.