Jak wynalezienie druku zmieniło świat

Francis Bacon, filozof angielski doby późnego renesansu i jedna z najbardziej tajemniczych postaci swoich czasów, pisał w dziele „Novum Organum", wydanym w 1620 r.: „Warto dalej zwrócić uwagę na moc, wydolność i następstwa wynalazków, co w niczym nie występuje tak wyraźnie jak w tych trzech odkryciach, które były nieznane starożytnym, a którym początki, chociaż niedawne, są nieznane i nikomu nie przyniosły sławy; mamy na myśli wynalazek druku, prochu strzelniczego i busoli morskiej. Te trzy bowiem wynalazki zmieniły całkowicie oblicze rzeczy i stosunki na świecie". Nieprzypadkowo pisarz i myśliciel, któremu przypisywano autorstwo dzieł Szekspira, wymienił druk na pierwszym miejscu. Był wszak przedstawicielem epoki, która bez tej rewolucyjnej zmiany w historii książki nie mogłaby zaistnieć. A jednak należał do nielicznych, którzy wówczas, a również w kolejnych stuleciach, zdawali sobie sprawę z wagi wynalazku druku, uważnego powszechnie po prostu za nowatorską metodę powielania tekstu i udostępniania go czytelnikom. Dopiero w XX w., gdy w życie codzienne na masową skalę wkroczyły jeszcze bardziej zaawansowane technicznie nośniki myśli, doceniono rolę, jaką druk odegrał w rozwoju doktryn religijnych, ekonomii, wyobrażeń o człowieku i wiedzy o rzeczywistości. I to już w początkowym okresie swego istnienia, kiedy drukarze przypominali odkrywców z powieści awanturniczych, którzy z odwagą bliską arogancji wyruszali na podbój nieznanych terytoriów. A początki te, w rzeczy samej, miały wymiar sensacji.