Reklama
Rozwiń
Reklama

Kwakrzy

Protestancka sekta założona w 1646 roku przez Anglika George’a Foksa, której popularna nazwa – nadana przez przeciwników – nawiązywać miała do drżenia, z jakim kwakrzy podobno mówili o Bogu.

Publikacja: 20.05.2008 13:55

Red

Sami kwakrzy używają nazwy Towarzystwo Przyjaciół. Fox głosił ideę chrześcijaństwa nieopartego na świętych księgach, lecz na iluminacji pochodzącym od Boga światłem wewnętrznym. Odrzucał kapłaństwo i wszelkie formy kultu poza spotkaniami wyznawców, na których przemawiać mógł każdy, kto czuł się do tego upoważniony. Kwakrzy kładli nacisk na skromny sposób życia. Unikali hucznych zabaw i służby wojskowej. Jak wiele radykalnych sekt purytańskich powstałych w czasie rewolucji angielskiej (1642 – 1649) uchodzili za niebezpiecznych i byli w Anglii prześladowani w latach 1660 – 1689. Część wyemigrowała do Ameryki, Holandii, a nawet Francji i Norwegii. Na mocy aktu parlamentu z 1696 roku pozwolono wydawać kwakrom licencje na wydobywanie rud metali i ich przetwórstwo. W konsekwencji na początku XVIII wieku w rękach kwakrów znalazła się większość brytyjskich hut. Wielu zaznaczyło się w działalności gospodarczej wystarczy wspomnieć takie nazwiska jak Barclay i Lloyd w bankowości czy Cadbury w przemyśle spożywczym.

Kwakrzy byli jedyną z licznych angielskich sekt religijnych zwalczanych przez Kościół anglikański. Jak wyliczono, nonkonformiści stanowili nie więcej jak 7 procent ludności Anglii i Walii, tymczasem z ich szeregów wywodziło się aż 41 procent przedsiębiorców przemysłowych.

W zestawieniu z urządzeniami pochodzącymi z początku XIX wieku współczesne wielkie piece są gigantycznymi budowlami ze stali, wyłożonymi w środku niepalnym materiałem ceramicznym. Ich wydajność daleko przekracza najśmielsze nawet wyobrażenia pionierów angielskiej rewolucji przemysłowej. Przez znajdującą się na górze pieca gardziel wsypuje się rudę żelaza, koks i topniki w proporcji wynoszącej mniej więcej 1,9 jednostki rudy na 1 jednostkę koksu. W procesie wytopu wsad przemieszcza się ku dołowi budowli, poddawany jest przy tym działaniu coraz wyższej temperatury. Na górze wynosi ona jedynie 275 stopni Celsjusza, na dole zaś, w miejscu, gdzie wdmuchuje się gorące powietrze, podnosi się do 1800 – 2000 stopni. Wytworzenie tak wysokiej temperatury jest dziełem dysz wtłaczających gazy, na które w znacznej mierze składają się podgrzane w nagrzewnicach spaliny ulatniające się u góry pieca. Gorący dmuch opatentował w 1828 roku Szkot James Beaumnot Neilson. Dzięki wyższej niż przy dmuchu zimnym temperaturze proces wytopu stał się szybszy, a paliwo bardziej racjonalnie wykorzystane. Konsekwencją zastosowania gorącego dmuchu w szkockich hutach było obniżenie kosztów procesu o 2/3.

W pierwszym etapie procesu wielkopiecowego następuje odparowanie wilgoci. W temperaturze powyżej 450 stopni rozpoczyna się szereg procesów redukcyjnych, w których wyniku w dolnej części pieca zwanej garem zbiera się płynna surówka żelaza oraz płynny żużel (na 1 t surówki ok. 600 kg żużla).

Główny produkt procesu wielkopiecowego stanowi surówka przeznaczona do wyrobu stali albo do przetopu w odlewni żeliwa. We współczesnych hutach surówkę w stanie ciekłym transportuje się do mieszalników, skąd trafia do stalowni. Żużel wykorzystywany jest przy budowie dróg, torów kolejowych i w budownictwie.

Reklama
Reklama

Dzisiejsze wielkie piece, w odróżnieniu od XVIII-wiecznych działających jedynie od października do maja, pracują w rytmie ciągłym nawet przez 12 lat.

Sami kwakrzy używają nazwy Towarzystwo Przyjaciół. Fox głosił ideę chrześcijaństwa nieopartego na świętych księgach, lecz na iluminacji pochodzącym od Boga światłem wewnętrznym. Odrzucał kapłaństwo i wszelkie formy kultu poza spotkaniami wyznawców, na których przemawiać mógł każdy, kto czuł się do tego upoważniony. Kwakrzy kładli nacisk na skromny sposób życia. Unikali hucznych zabaw i służby wojskowej. Jak wiele radykalnych sekt purytańskich powstałych w czasie rewolucji angielskiej (1642 – 1649) uchodzili za niebezpiecznych i byli w Anglii prześladowani w latach 1660 – 1689. Część wyemigrowała do Ameryki, Holandii, a nawet Francji i Norwegii. Na mocy aktu parlamentu z 1696 roku pozwolono wydawać kwakrom licencje na wydobywanie rud metali i ich przetwórstwo. W konsekwencji na początku XVIII wieku w rękach kwakrów znalazła się większość brytyjskich hut. Wielu zaznaczyło się w działalności gospodarczej wystarczy wspomnieć takie nazwiska jak Barclay i Lloyd w bankowości czy Cadbury w przemyśle spożywczym.

Reklama
Historia
Wielkie Muzeum Egipskie otwarte dla zwiedzających. Po 20 latach budowy
Historia
Kongres Przyszłości Narodowej
Historia
Prawdziwa historia agentki Krystyny Skarbek. Nie była polską agentką
Historia
Niezależne Zrzeszenie Studentów świętuje 45. rocznicę powstania
Materiał Promocyjny
Manager w erze AI – strategia, narzędzia, kompetencje AI
Historia
Którędy Niemcy prowadzili Żydów na śmierć w Treblince
Materiał Promocyjny
eSIM w podróży: łatwy dostęp do internetu za granicą, bez opłat roamingowych
Reklama
Reklama
REKLAMA: automatycznie wyświetlimy artykuł za 15 sekund.
Reklama
Reklama