Kapota
Luźna, długa, zapinana z przodu szata wierzchnia, od XVIII wieku uważana za typowy strój Żydów polskich. Genezę kapoty (w jidysz kapote), nazywanej też chałatem (od arabskiego chilat, przez turecki chalat), wiąże się z przejmowaniem przez Żydów w okresie staropolskim elementów ubioru szlacheckiego. Było też nawiązaniem do stroju wschodniego, noszonego również w owianym tęsknotą Erec Israel (hebr. Ziemia Izraela). Początkowo Żydzi nosili kolorowe chałaty, ale od czasu rzezi podczas powstania Chmielnickiego, prześladowań w dobie szwedzkiego potopu i rzezi humańskiej, zaczęła dominować czerń. W XIX wieku noszono czarne kapoty jako wyraz tendencji ascetycznych i znak żałoby po zburzeniu Świątyni Jerozolimskiej. W judaizmie ortodoksyjnym i u chasydów strój ten stał się symbolem wierności tradycji. Noszących go nazywano „Żydami chałatowymi” w odróżnieniu od „surdutowych” przejmujących obyczaje gojów. Wraz z postępami asymilacji „chałaciarz” stał się synonimem biedy i zacofania. W tym też głównie znaczeniu słowo kapota robi karierę w języku polskim. Jest to wierzchnie okrycie podlejszego gatunku. Stare podniszczone palto czy licha kurtka. Do peerelowskiego szpanu należało hołdować zasadzie „za pięć trzecia bierz kapotę, chromol szefa i robotę”. W slangu młodzieżowym kapota to synonim lichoty, dziadostwa, wpadki.
(na podst. „Polskiego słownika judaistycznego”, Warszawa 2003)
