Greckie kolonie, m. in Odessos nazwany przez Słowian Warną i Nesebyr, rosły w siłę za czasów rzymskich, rozkwitały pod panowaniem Bizancjum i bułgarskich średniowiecznych carów. Potem, po klęsce wojsk chrześcijańskich w 1444 r., przez parę wieków wegetowały na kresach imperium osmańskiego.Nadmorskie ziemie bułgarskie – ciągnący się od rolniczej Dobrudży na północy do granicy tureckiej pas lądu o szerokości ok. 30 km i długości ponad 300 km – kojarzyły się niegdyś Polakom głównie ze śmiercią króla Władysława. Za czasów realnego socjalizmu zyskały niebywałą popularność jako jedyne dostępne obywatelom demoludów wybrzeże nad ciepłym morzem. Sentyment okazał się trwały. Dziś, po okresie odwrotu w latach 90., polski język znów coraz częściej słychać na plażach Złotych Piasków, w zaułkach Nesebyru i w Mauzoleum Władysława Warneńczyka w Warnie.
Szyk, w jakim Janos Hunyadi ustawił przed bitwą wojska chrześcijańskie, miał kształt łuku długości 3 – 4 km, którego cięciwa przecinała dzisiejsze zachodnie przedmieścia Warny. Lewe skrzydło opierało się o brzeg sąsiadującego z morzem Jeziora Warneńskiego. Dziś to zachodnia strefa przemysłowa Warny, dzielnica fabryk i wielkich magazynów. Prawe skrzydło sięgało na północy po wioskę Kamenar – modne dziś podmiejskie osiedle mieszkaniowe – leżącą na stokach płaskowyżu Frangen. Między nimi stanęły – na polach w pobliżu dzisiejszego międzynarodowego portu lotniczego, gdzie wyrosły w ostatnich latach siedziby firm samochodowych, hale wystawowe i hipermarkety – główne siły sprzymierzonych. I tu właśnie, między skrajem lotniska a socjalistycznymi blokowiskami na zachód od centrum miasta, w pobliżu starożytnego trackiego kurhanu, padł młody polski król otoczony przez janczarów Murada. W l934 r. na szczycie kurhanu zbudowano mauzoleum, symboliczny grób Władysława Warneńczyka z zawsze płonącym zniczem w ciemnej krypcie. Wokół niego urządzono park Braterstwa Broni, w którym można zwiedzić muzeum poświęcone bitwie.
Warna, zwana letnią stolicą Bułgarii, to największy port bułgarski, ważne miasto przemysłowe i główny ośrodek ruchu turystycznego na czarnomorskim wybrzeżu. Z czasów panowania Rzymu zachowały się tu imponujące ruiny term, czwartych co do wielkości w rzymskiej Europie. W centrum miasta wznosi się pochodząca z okresu odrodzenia narodowego (1886 r.) monumentalna, zbudowana w stylu neobizantyjskim, cerkiew katedralna pod wezwaniem Zaśnięcia NMP.
W najmodniejszym bułgarskim kąpielisku, słynącym z 4 km plaży ze złocistym piaskiem, po okresie zastoju znów buduje się nowe hotele, wyższej niż dawniej klasy i o lepszej architekturze. Kurort otaczają od zachodu lasy i wzgórza. W jednej ze skalnych jaskiń już w V w. istniała chrześcijańska świątynia. W XIII w. w skałach wykuto cele i kaplice monastyru Aładża. Na ich ścianach można dostrzec wciąż przykuwające uwagę pozostałości wspaniałych kiedyś wielobarwnych malowideł.
Pejzaże okolic tego położonego na wzgórzach i morskim klifie miasteczka w Dobrudży to ulubiony temat bułgarskich malarzy. Na wielu obrazach widać minaret wieńczący niewielką willę w stylu orientalnym. To Ciche Gniazdo, rezydencja rumuńskiej królowej Marii, wnuczki królowej Wiktorii, otoczona pięknymi ogrodami i romantycznym budowlami, takimi jak np. Most Westchnień i stare odrestaurowane młyny. Na pobliskim przylądku Kaliakra, zwanym w średniowieczu Pięknym Przylądkiem, czerwonej wapiennej skale wznoszącej się 70 m nad morzem, pierwsze mury obronne zbudowano już w IV w. p. n. e. Na cyplu przetrwały także pozostałości umocnień bizantyjskich i średniowiecznych.
