Uczelnia talmudyczna przeznaczona dla absolwentów chederów lub szkół zwanych talmud-torami (dla dzieci najuboższych rodziców i sierot). W jesziwie (hebr. posiedzenie, przebywanie; jid. jeszywe) pobierali naukę nieżonaci chłopcy w wieku od 13 do dwudziestu kilku lat. Nauczanie obejmowało studiowanie Talmudu oraz komentującej i kodyfikującej go literatury rabinicznej.
Często stosowaną metodą dociekań naukowych był pilpul (hebr. debata, od pilpel – pieprz; przenośnie: gorąca, ostra dyskusja). Poprzez drobiazgowe studiowanie tekstów i dialektyczne rozumowanie dochodzono do uzgodnienia na pierwszy rzut oka diametralnie sprzecznych wypowiedzi.
Kontynuowano tradycje dawnych akademii talmudycznych w Palestynie i Babilonii. Pierwsze jesziwy powstały w VIII wieku w Afryce i Hiszpanii. Najstarszą w Polsce założył w 1509 r. Jakub Polak w Krakowie. W XVII – XVIII wieku istniały już w większości gmin żydowskich w Rzeczypospolitej. Głównym autorytetem uczelni był rosz jesziwa (hebr. przewodniczący jesziwy). Prowadził wykłady i przewodniczył egzaminom. Nauką w poszczególnych grupach kierowali pomocnicy zwani szamesami (jid. posługacze). Fundusze na utrzymanie jesziw zbierali specjalni emisariusze i wędrowni kaznodzieje. Gmina lub najbogatsi obywatele zapewniali studentom pomoc materialną.
(na podst. „Polskiego słownika judaistycznego”, Warszawa 2003)
