Pisał: „zaznaczyłem również żołnierzom 8. Armii, że nie będę tolerował żadnego «wymigiwania się». Rozumiałem przez to ten rodzaj niezdyscyplinowania, który polega na wyszukiwaniu przez dowódców błahych przyczyn mających usprawiedliwić niewykonywanie otrzymanych poleceń.
W 8. Armii rozkazy były na ogół dyskutowane przez wszystkich dowódców – od najwyższego do najniższego szczebla. Każdy uważał, że zna się na rzeczy lepiej niż jego przełożony i częstokroć wykonanie polecenia wymagało kategorycznej postawy rozkazodawcy. Byłem zdecydowany położyć natychmiastowy kres takim praktykom. Odtąd rozkazy miały stanowić podstawę nie do dyskusji, lecz do działania.
Tym, czego teraz potrzebowałem, była bitwa, którą pokierowałbym według własnych koncepcji, a nie według zasad dawnych dowódców na pustyni. Co więcej, bitwa taka musiała zakończyć się głośnym zwycięstwem, i to jeszcze przed rozpoczęciem naszej ofensywy, tak aby żołnierze znów nabrali zaufania do wyższego dowództwa i aby pełni ducha bojowego przystąpili do czekających ich ciężkich walk. Musiałem przywrócić im wiarę w zwycięstwo”.
Na pozycję 8. Armii Niemcy nie mogli – pierwszy raz w czasie działań na pustyni – wykonać manewru okrążającego. Od południa blokowała ich ruchy Depresja Qattara, po której nie mogły się poruszać czołgi i samochody, natomiast od strony wybrzeża morskiego ciągnęły się pasma wzgórz Ruweisat i Alam el Halfa. Montgomery pokazał, że jest wybitnym strategiem. Zamiast rozmieścić oddziały na całej liczącej około 70 km linii frontu, większość swoich sił ulokował na odcinku biegnącym od wybrzeża morskiego między wymienionymi pasmami wzgórz. Dzięki temu końcowy odcinek tej linii frontu mógł flankować słabiej obsadzony odcinek południowy prowadzący w kierunku depresji.
W nocy z 30 na 31 sierpnia Armia Pancerna Afryka rozpoczęła działania bojowe. Feldmarszałek Rommel zarządził uderzenie główne na południu silami niemieckich 15. i 21. Dywizji Pancernej, 90. Dywizji Lekkiej oraz włoskiego XX Korpusu (w składzie dwóch dywizji pancernych). Wspierało je natarcie pomocnicze na odcinku centralnym oraz działania pozorowane na odcinku północnym. Zamiarem dowódcy Armii Pancernej Afryka było rozbić brytyjską obronę i uderzyć w kierunku wzgórz Alam el Halfa. Powodzenie tego manewru doprowadziłoby do okrążenia większości 8. Armii.
