Nagroda przyznawana jest corocznie instytucjom, organizacjom społecznym i osobom za szczególnie aktywny udział w upamiętnieniu historii narodu polskiego w latach 1939–1989 i za działalność publiczną zbieżną z ustawowymi celami IPN.
Laureatów wyłania Kapituła, na czele której stoi Prezes Instytutu. Nagroda ma charakter honorowy, a jej laureaci otrzymują tytuł Kustosza Pamięci Narodowej.
Organizatorzy nagrody zachęcają do wypełnienia wniosku o przyznanie nagrody i przesłanie go do dnia 15 marca 2015 r. na adres e-mail kustosz@ipn.gov.pl . Wniosek powinien zawierać dane personalne kandydata, opis jego zasług i osiągnięć uzasadniających przyznanie Nagrody, a także zgodę kandydata na zgłoszenie (w przypadku kandydatur pośmiertnych – zgodę najbliższej rodziny). W przypadku zgłoszenia kandydatury własnej należy przedstawić co najmniej jedną rekomendację – instytucji, organizacji społecznej lub osoby fizycznej.
Spośród nadesłanych propozycji wyłonionych zostanie pięciu laureatów. Uroczystość wręczenia nagród odbędzie się w maju na Zamku Królewskim w Warszawie.
Nagroda Kustosz Pamięci Narodowej przyznawana jest od 2002 roku. Wśród laureatów są m.in. Tomasz Strzembosz, Paweł Jasienica, Zofia i Zbigniew Romaszewscy, prof. Barbara Otwinowska, Związek Polaków na Białorusi czy Światowy Związek Żołnierzy Armii Krajowej.
