Tajemnica kamienia runicznego wikingów rozszyfrowana

Galowie mieli swoje menhiry, a wikingowie swoje runiczne monolity, które w języku staronordyckim nazywane były „rök”. Wśród nich jeden był szczególny. To szwedzki kamień runiczny z Rök, który można obejrzeć w prowincji Östergötland.

Publikacja: 10.12.2024 15:40

obraz

Codex runicus z ok. 1300 zawierający jeden z najstarszych i najlepiej zachowanych tekstów prawa skandynawskiego (Skånske lov), jest jednym z najlepiej zachowanych dokumentów napisanych częściowo pismem runicznym.

Foto: Wikimedia Commons

Paweł Łepkowski

Większość kamieni runicznych pochodzi z X wieku, ale szwedzki Rök został zapisany runami znacznie wcześniej, około 800 roku n.e. „To cesarz kamieni runicznych – mówi Henrik Williams, badacz takich napisów z Uniwersytetu w Uppsali. – Nic nie może się z tym równać”. Monolit z Rök to pięciotonowy kamień, który ma 3,82 metra wysokości. Jego bok jest pokryty najdłuższym istniejącym napisem runicznym. Na kamieniu wyryto bowiem 760 run podzielonych na 28 linii. Naukowcy odkryli, że monolit został zamówiony przez lokalnego jarla imieniem Varinn. Miał służyć jako pomnik jego syna Vamotha. W połowie XIX wieku lokalny proboszcz luterańskiej parafii w Rök użył głazu do budowy fragmentu ściany kościoła. W 1862 r. wiadomość o tym wydarzeniu dotarła do Sztokholmu, gdzie wywołała wzburzenie wśród członków Królewskiej Szwedzkiej Akademii Nauk, którzy wysłali archeologa P.A. Säve’a, aby odkupił i wydobył kamień ze ściany kościoła. Monolit trafił na teren przykościelnego cmentarza, gdzie został osłonięty specjalną wiatą przed deszczem i śniegiem.

Czytaj więcej, wiedz więcej!
Rok dostępu za 99 zł.

Tylko teraz! RP.PL i NEXTO.PL razem w pakiecie!
Co zyskasz kupując subskrypcję?
- możliwość zakupu tysięcy ebooków i audiobooków w super cenach (-40% i więcej!)
- dostęp do treści RP.PL oraz magazynu PLUS MINUS.

Subskrybuj teraz! Zaloguj się

Franciszek swój pontyfikat rozpoczął 13 marca 2013 r. Na zdjęciu: papież na Dziedzińcu św. Damazego

Historia świata

Skąd do Argentyny przybyła rodzina Bergoglio?

Papież Franciszek urodził się 17 grudnia 1936 r. we Flores, ubogiej dzielnicy Buenos Aires, jako Jorge Mario Ber...

Materiał Promocyjny

Rośnie znaczenie magazynów energii dla systemu energetycznego i bezpieczeństwa kraju

W związku z dużą zmiennością produkcji energii ze źródeł odnawialnych – kluczowa staje się możliwość szybkiego i elastycznego reagowania na potrzeby systemu. Odpowiedzią jest magazynowanie energii w okresach jej nadmiaru i szybkie uwalnianie do sieci, kiedy jej brakuje.

„Mowa pogrzebowa Peryklesa” – obraz Philippa von Foltza z ok. 1852 r.

Historia świata

Paweł Łepkowski: Co ma wspólnego demokracja z Zatoką Meksykańską?

My, ludzie, podejmujemy decyzje głównie pod wpływem emocji. Dopiero później przychodzi refleksja. Najlepszym prz...

Ilustracja przedstawiająca Jamesa Watta (1736–1819) w laboratorium – pracującego nad ulepszeniem sil

Historia świata

Udoskonalenie bywa ważniejsze od wynalazku

W dziejach rozwoju myśli naukowej i technicznych wynalazków wielką rolę odgrywały i nadal odrywają rozmaite prio...

Historia świata

Krzysztof Kowalski: Inteligencja sztuczna, odkrycia prawdziwe

Sztuczna inteligencja pomaga astronomom identyfikować planety, biologom – formować struktury przestrzenne białek...

Materiał Partnera

Kroki praktycznego wdrożenia i operowania projektem OZE w wymiarze lokalnym

Transformacja energetyczna. Inwestowanie i operowanie infrastrukturą energetyczną. Strategiczne, ekonomiczne, technologiczne i środowiskowe aspekty transformacji energetycznej w wymiarze lokalnym

Tablica upamiętniająca Arvida i Mildred Harnacków. Hasenheide 61, Berlin- -Kreuzberg

Historia świata

A tak kochała Niemcy… Amerykanka, która straciła życie na osobiste polecenie Hitlera

Mildred Harnack była Amerykanką. Ale wiedziona miłością do swojego niemieckiego męża postanowiła pozostać w III...

Materiał Promocyjny

Jak znaleźć nieruchomość w Warszawie i czy warto inwestować?

Warszawski rynek nieruchomości od lat przyciąga inwestorów. Nic dziwnego, stabilne zyski i perspektywy długoterminowego wzrostu wartości są wyjątkowo kuszącą perspektywą. W obliczu inflacji, zmian stóp procentowych i rosnącego popytu na wynajem wiele osób zastanawia się, czy to dobry moment na zakup mieszkania w stolicy. Podpowiemy, co przemawia za inwestycją w warszawskie nieruchomości oraz opiszemy potencjalne ryzyka, które warto wziąć pod uwagę. Zanalizujemy aktualne ceny mieszkań i trendy rynkowe na 2025 rok. Dowiesz się również, gdzie szukać najlepszych ofert.