9 zł za pierwszy miesiąc czytania RP.PL
Rzetelne informacje, pogłębione analizy, komentarze i opinie. Treści, które inspirują do myślenia. Oglądaj, czytaj, słuchaj.
Tajemnica kamienia runicznego wikingów rozszyfrowana
Galowie mieli swoje menhiry, a wikingowie swoje runiczne monolity, które w języku staronordyckim nazywane były „rök”. Wśród nich jeden był szczególny. To szwedzki kamień runiczny z Rök, który można obejrzeć w prowincji Östergötland.
obraz
Codex runicus z ok. 1300 zawierający jeden z najstarszych i najlepiej zachowanych tekstów prawa skandynawskiego (Skånske lov), jest jednym z najlepiej zachowanych dokumentów napisanych częściowo pismem runicznym.
Większość kamieni runicznych pochodzi z X wieku, ale szwedzki Rök został zapisany runami znacznie wcześniej, około 800 roku n.e. „To cesarz kamieni runicznych – mówi Henrik Williams, badacz takich napisów z Uniwersytetu w Uppsali. – Nic nie może się z tym równać”. Monolit z Rök to pięciotonowy kamień, który ma 3,82 metra wysokości. Jego bok jest pokryty najdłuższym istniejącym napisem runicznym. Na kamieniu wyryto bowiem 760 run podzielonych na 28 linii. Naukowcy odkryli, że monolit został zamówiony przez lokalnego jarla imieniem Varinn. Miał służyć jako pomnik jego syna Vamotha. W połowie XIX wieku lokalny proboszcz luterańskiej parafii w Rök użył głazu do budowy fragmentu ściany kościoła. W 1862 r. wiadomość o tym wydarzeniu dotarła do Sztokholmu, gdzie wywołała wzburzenie wśród członków Królewskiej Szwedzkiej Akademii Nauk, którzy wysłali archeologa P.A. Säve’a, aby odkupił i wydobył kamień ze ściany kościoła. Monolit trafił na teren przykościelnego cmentarza, gdzie został osłonięty specjalną wiatą przed deszczem i śniegiem.
