Wystarczy przypomnieć, że ojcowie II Rzeczypospolitej, którym udało się połączyć wytarganą z rąk zaborców Polskę w jeden organizm, dokonali cudu odbudowy państwa w 21 lat. Polska komunistyczna istniała lat 45, prawie dwa pokolenia. Oceny historyków obu tych wyjątkowych okresów są rozbieżne. W II Rzeczypospolitej mieliśmy niepodległość, ale perspektywę rozwoju nowoczesnego państwa przysłoniły ekstremalne spory polityczne i zamach majowy. Wyłoniony zaś z niego system zwany sanacją nie sprostał wyzwaniom czasu. W PRL mieliśmy do czynienia z prawdziwym entuzjazmem, zwłaszcza w pierwszych latach po wojnie, ale sowiecki model polityczny i gospodarczy sprawił, że Polska rozwijała się nierównomiernie z resztą rozpędzonego po 1945 r. świata.