Pierwsze muzeum w byłym obozie koncentracyjnym powstało na Majdanku

Państwowe Muzeum na Majdanku obchodzi jubileusz. To jedyna instytucja w Europie, która upamiętnia ofiary trzech niemieckich obozów założonych w Lublinie, Bełżcu i Sobiborze.

Uroczystości rocznicowe obejmują przede wszystkim spotkanie muzealników z całej Polski. Rozpoczną się one wieczorem 23 października. Następnego dnia zaplanowana jest konferencja naukowa „Przeszłość w muzeach - muzea w przyszłości”. Premierę będzie miała wtedy publikacja „Przeszłość w muzeach historycznych. Reprezentacje i narracje”.

Kiedy powstał niemiecki obóz KL Lublin na Majdanku

Niemiecki obóz koncentracyjny na Majdanku powstał w 1941 r. na mocy decyzji Heinricha Himmlera. Obóz miał początkowo pomieścić 50 tys. jeńców. Jesienią 1942 r. przystąpiono do jego rozbudowy, tak aby docelowo był miejscem kaźni dla ponad 200 tys. ludzi. Nigdy jednak nie zrealizowano całościowych planów odnośnie wielkości obozu. Początkowo przetrzymywano w nim mężczyzn, ale w październiku 1942 r. utworzono obóz dla kobiet i dzieci. Więźniowie pochodzili z 30 krajów. Byli wśród nich m.in. Żydzi, Polacy, Rosjanie, Ukraińcy i Białorusini. Właściwa nazwa obozu to KL Lublin (od 1943 r.). Nazwa potoczna „Majdanek” pochodziła od dzielnicy Lublina - Majdan Tatarski.

Czytaj więcej

Historia Polski

Oto kufer Else Ledermann. 80 lat temu zlikwidowano obóz na Majdanku

Podczas obchodów 80. rocznicy likwidacji obozu koncentracyjnego KL Lublin na Majdanku będzie możn...

Do obozu trafiały transporty więźniów z innych obozów, z więzień i gett. Wśród nich byli jeńcy sowieccy, polska inteligencja i członkowie ruchu oporu, osoby  wysiedlone z Zamojszczyzny i złapane w czasie łapanek. Warunki bytowe były bardzo ciężkie. Choroby, głód i wychłodzenie powodowały wysoką śmiertelność. Przez obóz przeszło około 135 tys. osób, z czego około 78-80 tys. zginęło, w tym około 59 tys. Żydów.

Na Majdanku Niemcy w planowy sposób prowadzili eksterminację więźniów. Jeńców chorych, osłabionych, niezdolnych do pracy rozstrzeliwano. 3 listopada 1943 r. podczas akcji „Dożynki” rozstrzelano 18 tys. Żydów. Od jesieni 1942 r. działało w obozie pięć komór gazowych. Zwłoki były kremowane i jako nawóz używane w pobliskim folwarku SS.

Czytaj więcej

Plus Minus

„Krwawe dożynki. 1943”. Erich Muhsfeldt naprawdę nie wiedział?

Żydzi, którzy w obozie na Majdanku byli zatrudnieni przy kopaniu rowów, powiedzieli mi, że rowy t...

W 1942 r. na terenie obozu powstała nawet tajna organizacja zbrojna. Do obozu przychodziły paczki z żywnością i lekami od Polskiego Komitetu Opiekuńczego w Lublinie. W konspiracji organizowano wykłady, wieczory kulturalne, przedstawienia teatralne, msze święte, kolportowano prasę. Z Majdanka zbiegło około 200 więźniów, a podczas transportów dalszych 300 osób.

W marcu 1944 r. Niemcy rozpoczęli likwidację Majdanka. Kilkanaście tysięcy więźniów przetransportowano do innych obozów m.in. do Auschwitz. W lipcu 1944 r. pozostało na Majdanku około tysiąca jeńców sowieckich i półtora tysiąca Polaków z Lubelszczyzny. Ostatni transport więźniów do Auschwitz odszedł 22 lipca 1944 r. Niemcy spalili dokumenty i zniszczyli krematorium. Rozstrzelali też kilkuset ostatnich więźniów.

Sowieci założyli na Majdanku obóz dla żołnierzy polskiego podziemia  

23 lipca do obozu weszły oddziały 2 Armii Pancernej gen. płk. Bogdanowa i 28 Korpus Piechoty Gwardii z 8 Armii Gwardii gen. płk. Czujkowa Armii Czerwonej. Majdanek był pierwszym dużym obozem koncentracyjnym wyzwolonym przez sowieckie wojska, dlatego zaprosili oni dziennikarzy z całego świata, aby pokazać pozostałości obozu. Jednak w części obozu na Majdanku, powstał obóz NKWD, w którym więziono żołnierzy AK, BCh i NSZ. Stąd wywożono ich później do sowieckich łagrów zlokalizowanych na terenie Związku Sowieckiego.

Czytaj więcej

Opinie polityczno - społeczne

Sowiński: Bóg, Kasa, Ojczyzna

Marzy mi się, że moja Ojczyzna, najbardziej dotknięty wojną kraj na świecie w XX wieku, mając prz...