Dzieła sztuki zaginione w czasie wojny przez Austrię i USA wrócą do Polski

Prywatny kolekcjoner z USA o polskich korzeniach zdecydował się przekazać do polskich zbiorów muzealnych zaginione w czasie wojny akwarele Zygmunta Vogla – ulubionego artysty króla Stanisława Augusta Poniatowskiego.

Publikacja: 25.09.2023 12:09

Zaginiona akwarela Zygmunta Vogla

Zaginiona akwarela Zygmunta Vogla

Foto: MKiDN

Dzieła trafią do Muzeum Narodowego w Warszawie. Tusze lawowane z dodatkiem akwareli „Widok kościoła Karmelitów” oraz „Widok cmentarza przy kościele Panny Marii” – wchodziły w skład cyklu widoków Warszawy, który powstał w latach 1785-1786. „Geneza powstania widoków nie jest znana. Krystyna Sroczyńska, autorka podstawowej monografii Vogla domniemywa, że namalował je na zamówienie marszałka wielkiego koronnego Michała Jerzego Mniszcha, bowiem 120 widoków warszawskich (w tym omawiane akwarele) znajdowało się w zbiorach Mniszchów” – przypomina portal Art Sherlock.

Akwarele z kolekcji Raczyńskich zaginione w czasie wojny

Przed wybuchem II wojny światowej dzieła wchodziły w skład warszawskiej kolekcji hr. Edwarda Raczyńskiego w pałacu Czapskich na Krakowskim Przedmieściu. W tym zbiorze znajdowało się 68 widoków Warszawy Zygmunta Vogla. Tuż przed wybuchem wojny Raczyński część swoich zbiorów zdeponował w Muzeum Narodowym w Warszawie. W niejasnych okolicznościach zaginęły one w czasie wojny.

W 2008 r. pojawiły się aukcji w jednym z wiedeńskich domów sprzedażowych. Zakupił je prywatny kolekcjoner, miłośnik poloników, który o wystawieniu tych dzieł poinformował Muzeum Narodowe. Przez wiele lat trwały rozmowy na temat warunków ich zwrotu. Ostatecznie kilka dni temu w Nowym Jorku zostało podpisane stosowane porozumienie.

Minister kultury Piotr Gliński wybiera się do Nowego Jorku

Formalnie uroczystość ich przekazania będzie miała miejsce 1 października w Konsulacie Generalny RP w Nowym Jorku. Weźmie w nim udział minister kultury prof. Piotr Gliński. Tego dnia w Nowym Jorku odbędzie się też Parada Pułaskiego, największe polonijne święto.

Czytaj więcej

Resort Glińskiego tryumfuje. Jest decyzja sądu ws. olsztyńskich "szubienic"

Niestety ministerstwo kultury nie odpowiedziało na szereg pytań „Rzeczpospolitej”, które już kilka dni temu zadaliśmy - m.in. o to, czy akwarela zostaną zwrócone spadkobiercom rodziny Raczyńskich, którzy je zdeponowali w Muzeum Narodowym w 1939 r. Nie otrzymaliśmy też odpowiedzi na pytania czy udział prof. Glińskiego w wydarzeniach w Nowym Jorku związane są z pełnieniem urzędu ministra, czy kampanią wyborczą. Gliński jest bowiem „jedynką” PiS w Warszawie, a na tych kandydatów oddają głos Polacy mieszkający za granicą.

Do Polski wróci także rysunek Melchiora Steidla, który został skradziony w 2005 r. z warszawskiej kolekcji prywatnej

Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego jednoznacznie stwierdziło, że nie odkupuje tych dóbr kultury. „Minister Kultury i Dziedzictwa Narodowego prowadzi w imieniu Rzeczypospolitej Polskiej restytucję dóbr kultury, przez którą należy rozumieć działania o których mowa w art. 2 pkt 2 ustawy z dnia 25 maja 2017 r. o restytucji narodowych dóbr kultury” – odpowiedziała nam Anna Pawłowska-Pojawa, dyrektor Centrum Informacyjnego Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego.

Skradziony w Polsce rysunek odnalazło amerykańskie FBI

Poinformowało też, że do Polski wróci także rysunek Melchiora Steidla, który został skradziony w 2005 r. z warszawskiej kolekcji prywatnej. „Zaangażowane w sprawę krajowe organy ścigania ustaliły, że niedługo po kradzieży rysunek prawdopodobnie został wywieziony na terytorium Niemiec. Następnie trafił na międzynarodowy rynek dzieł sztuki i został zakupiony do zbiorów National Gallery of Art w Waszyngtonie. Dokumentacja dostarczona przez MKiDN przyczyniła się do podjęcia przez National Gallery of Art decyzji o zwrocie dzieła. Już niebawem rysunek powróci do Polski i zostanie przekazany właścicielce” – dodało Ministerstwo Kultury.

Dzieła trafią do Muzeum Narodowego w Warszawie. Tusze lawowane z dodatkiem akwareli „Widok kościoła Karmelitów” oraz „Widok cmentarza przy kościele Panny Marii” – wchodziły w skład cyklu widoków Warszawy, który powstał w latach 1785-1786. „Geneza powstania widoków nie jest znana. Krystyna Sroczyńska, autorka podstawowej monografii Vogla domniemywa, że namalował je na zamówienie marszałka wielkiego koronnego Michała Jerzego Mniszcha, bowiem 120 widoków warszawskich (w tym omawiane akwarele) znajdowało się w zbiorach Mniszchów” – przypomina portal Art Sherlock.

Pozostało 85% artykułu
2 / 3
artykułów
Czytaj dalej. Subskrybuj
Rzeźba
Na tropie polskiej Nike, dzieła Edwarda Wittiga
Historia Polski
Skąd się wzięła biało-czerwona szachownica lotnicza? Zawdzięczamy ją przypadkowi
Historia Polski
Tradycja i nowoczesność w Konstytucji 3 maja
Historia Polski
Czy Konstytucja 3 Maja była rzeczywiście pierwszą polską ustawą zasadniczą?
Historia Polski
Dlaczego nie widać wieży hejnałowej bazyliki Mariackiej w Krakowie?