Urodziny wyjątkowego prezydenta stolicy

Warszawa obchodzi 130. rocznicę urodzin jednego z najwybitniejszych prezydentów stolicy - Stefana Starzyńskiego.

Publikacja: 19.08.2023 08:48

Prezydent Stefan Starzyński (w środku) w trakcie Święta Żołnierza 15 sierpnia 1939 r.

Prezydent Stefan Starzyński (w środku) w trakcie Święta Żołnierza 15 sierpnia 1939 r.

Foto: Domena publiczna/NAC

W grudniu 2022 roku Rada m.st. Warszawy przyjęła stanowisko ustanawiające rok 2023 Rokiem Stefana Starzyńskiego. W sobotę władze miasta złożyły kwiaty przed tablicą pamiątkową znajdującą się na gmachu Szkoły Głównej Handlowej, w której studiował, a potem wykładał.

Obchody organizuje też Muzeum Niepodległości w Warszawie. W programie uroczystości jest m.in. zapalenie zniczy w oddziałach Muzeum Niepodległości - miejscach pamięci związanych z postacią prezydenta Stefana Starzyńskiego (godz. 9 - Muzeum X Pawilonu Cytadeli Warszawskiej, godz. 9.30 - Mauzoleum Walki i Męczeństwa, godz. 10 - Muzeum Więzienia Pawiak). W godzinach 10 -11.30. odbędą się rodzinne warsztaty „Pod flagą Warszawy”. O godz. 11.30. złożone zostaną kwiatów pod pomnikiem Stefana Starzyńskiego na placu Bankowym. W południe odbędzie się wernisaż wystawy plenerowej „Chciałem by Warszawa była wielka”. O godz. 15 zaś projekcja filmu „Gdziekolwiek jesteś Panie Prezydencie”. O godz. 17 odbędzie się występ Warszawskiej Orkiestry Sentymentalnej.

Stefan Starzyński urodził się na robotniczym warszawskim Powiślu 19 sierpnia 1893 roku. Był najmłodszym synem Alfonsa Karola Starzyńskiego i Stefanii Jadwigi z domu Lipskiej. Matka jako córka powstańca styczniowego, uczyła Stefana i jego braci historii Polski.

Starzyński był działaczem niepodległościowym. Służył między innymi w Legionach Piłsudskiego. 2 sierpnia 1934 roku został powołany na Tymczasowego Prezydenta Miasta Stołecznego Warszawy. Z dniem 24 września 1934 roku mianowany został Prezydentem miasta. W 1939 roku pragnął bardzo zostać wybrany na Prezydenta miasta przez wszystkie odłamy społeczeństwa reprezentowane w Radzie Miejskiej.

Co Stefan Starzyński zrobił dla Warszawy

Doprowadził do opracowania 4-letniego planu rozwoju gospodarczego m.st. Warszawy na lata 1938–1942. Rzucił hasło: „Warszawa frontem do Wisły”, organizował konkurs „Warszawa w kwiatach”. Za czasów Starzyńskiego miała miejsce budowa ponad 100 tys. mieszkań z infrastrukturą, budowa 30 gmachów szkolnych i modernizacja kilkudziesięciu starych, wykończenie i oddanie do użytku gmachu Muzeum Narodowego, Domu Turysty, hali targowej na Żoliborzu, szpitala Przemienienia Pańskiego, renowacja pałacu Blanka, Arsenału, pałacu Brühla, odkrycie fragmentu średniowiecznych murów Warszawy, przygotowanie wstępnego projektu budowy mostu Piłsudskiego i sieci metra o długości 25 km, modernizacja arterii wylotowych Warszawy, modernizacja siedmiu szpitali, budowa wiaduktu żoliborskiego nad Dworcem Gdańskim i przedłużenia ulicy Bonifraterskiej. Rzeźbiarka prof. Ludwika Nitschowa zaprojektowała pomnik Syreny Warszawskiej, który stał się symbolem miasta.

Jak zginął prezydent Stefan Starzyński

27 października 1939 roku Prezydent Stefan Starzyński został aresztowany przez gestapo, przesłuchiwany w al. Szucha, więziony na ul. Daniłowiczowskiej, został przeniesiony na Pawiak, gdzie jego los urywa się pomiędzy 22 a 23 grudnia 1939 roku.

Z ustaleń śledztwa IPN wynika, że najprawdopodobniej Niemcy zamordowali go przed świętami Bożego Narodzenia, a ciało pochowali w nieznanym miejscu poza granicami Warszawy w lesie.

Dlaczego Starzyński zginął? Z dostępnych powojennych zeznań byłych funkcjonariuszy niemieckich wynika tylko, że traktowali go jako „głowę ruchu niepodległościowego”, bo swoimi przemówieniami we Wrześniu '39 inspirował ludność cywilną do oporu wobec armii III Rzeszy.

IPN dotarł do notatki znajdującej się w aktach Najwyższego Trybunału Narodowego z 1947 r., sporządzonej w Ludwigsburgu przez polskiego oficera, który rozmawiał z Ludwikiem Fischerem, w czasie wojny gubernatorem dystryktu warszawskiego. Fischer przyznał, że kilka miesięcy po aresztowaniu przez gestapo Starzyński został wywieziony poza Warszawę i rozstrzelany. Fischera poinformował o tym generał SS Paul Moder.

W grudniu 2022 roku Rada m.st. Warszawy przyjęła stanowisko ustanawiające rok 2023 Rokiem Stefana Starzyńskiego. W sobotę władze miasta złożyły kwiaty przed tablicą pamiątkową znajdującą się na gmachu Szkoły Głównej Handlowej, w której studiował, a potem wykładał.

Obchody organizuje też Muzeum Niepodległości w Warszawie. W programie uroczystości jest m.in. zapalenie zniczy w oddziałach Muzeum Niepodległości - miejscach pamięci związanych z postacią prezydenta Stefana Starzyńskiego (godz. 9 - Muzeum X Pawilonu Cytadeli Warszawskiej, godz. 9.30 - Mauzoleum Walki i Męczeństwa, godz. 10 - Muzeum Więzienia Pawiak). W godzinach 10 -11.30. odbędą się rodzinne warsztaty „Pod flagą Warszawy”. O godz. 11.30. złożone zostaną kwiatów pod pomnikiem Stefana Starzyńskiego na placu Bankowym. W południe odbędzie się wernisaż wystawy plenerowej „Chciałem by Warszawa była wielka”. O godz. 15 zaś projekcja filmu „Gdziekolwiek jesteś Panie Prezydencie”. O godz. 17 odbędzie się występ Warszawskiej Orkiestry Sentymentalnej.

2 / 3
artykułów
Czytaj dalej. Subskrybuj
Historia
Historia zabójstwa Stafena Starzyńskiego
Historia Polski
Tajemnicza beczka wyłowiona z Bałtyku i jej ofiary. Czas na działania Akademii Marynarki Wojennej i WAT
Historia Polski
Czy prof. Jerzy Bralczyk miał rację? Ostrożnie z tym uczłowieczaniem
Historia Polski
Zwiedzamy polskie zabytki techniki: Staropolski Okręg Przemysłowy
Materiał Promocyjny
Mity i fakty – Samochody elektryczne nie są ekologiczne
Historia Polski
Manifest PKWN: 22 lipca, dzień wielkiego kłamstwa