76 lat temu zmarł prezydent Mościcki

Ignacy Mościcki prezydent RP od 1926 r. zmarł 2 października 1946 r. w Versoix koło Genewy. 13 września 1993 r., jego szczątki przeniesiono do krypty katedry św. Jana w Warszawie.

Publikacja: 01.10.2022 18:41

76 lat temu zmarł prezydent Mościcki

Foto: NAC

Jak przypominają historycy IPN po ustąpieniu z urzędu i wskazaniu Władysława Raczkiewicza na swego następcę, pod koniec 1939 r. Mościcki wyjechał do Szwajcarii. „Nie znalazł zatrudnienia ani na uniwersytecie we Fryburgu, który przyznał mu doktorat honorowy, ani w fabryce kondensatorów, która dzięki niemu powstała. Po koniec wojny otrzymał od rządu brytyjskiego skromną, dożywotnią rentę. Zmarł 2 października 1946 r. w Versoix koło Genewy i tam został pochowany”.

Ostatni prezydent II RP urodził się 1 grudnia 1867 r. w Mierzanowie koło Ciechanowa. Uczył się w Płocku, Warszawie oraz Rydze, gdzie w 1887 r. rozpoczął studia na wydziale chemicznym Politechnische Schule. Tam rozpoczął działalność konspiracyjną, najpierw w Związku Młodzieży Polskiej „Zet”, a następnie w socjalistycznym II Proletariacie.

Mościcki uczestniczył w przygotowaniach do zamachu na Iosifa Władimirowicza Hurko, generała-gubernatora warszawskiego. Zagrożony aresztowaniem, wyjechał w lipcu 1892 r. do Londynu, gdzie podejmował się różnych prac fizycznych. Kontynuował naukę w Patent Library i Finsbury Technical College. Prowadził też działalności polityczną w Związku Zagranicznym Socjalistów Polskich, a w Kongresie II Międzynarodówki uczestniczył jako delegat.

W roku 1897 r. wyjechał do Szwajcarii, gdzie na uniwersytecie we Fryburgu został asystentem Józefa Wierusza-Kowalskiego, profesora fizyki. W 1901 r. objął kierownictwo w firmie Société de l’Acide Nitrique à Fribourg, produkującej kwas azotowy. Opracował metodę wytwarzania tej substancji. Skonstruował także kondensatory wysokiego napięcia wdrożony m. in. w powstałej we Fryburgu wytwórni kondensatorów Société Générale des Condensateurs Electriques Système Moscicki. „Kondensatory i bezpieczniki opracowane przez Mościckiego były stosowane przez ćwierć wieku w całej Europie. W 1907 r. wykorzystano jego urządzenia w największej baterii kondensatorów (100 000 V) na świecie, zainstalowanej w urządzeniach nadawczych na wieży Eiffla” – dodają historycy IPN przypominając rocznicę śmierci naukowca i polityka.

Przed I wojną światową powrócił on do Polski i związał się ze Szkołą Politechniczną we Lwowie. Został profesorem zwyczajnym ad personam i w 1913 r. objął Katedrę Elektrochemii Technicznej i Chemii Fizycznej, a w 1915 r. został dziekanem Wydziału Chemicznego. Podczas wojny był działaczem Ligii Niezawisłości Polski.

Po odzyskaniu przez Polskę niepodległości zaangażował się w budowę przemysłu chemicznego. Utworzył Chemiczny Instytut Badawczy, w końcu 1925 r. objął Katedrę Elektrochemii Technicznej Politechniki Warszawskiej. Wcześniej był administratorem chorzowskich zakładów produkujących związki azotowe i budowniczym Państwowych Zakładów Związków Azotowych w Tarnowie.

Mościcki został wybrany na urząd prezydenta RP przez Zgromadzenie Narodowe 1 czerwca 1926 r. W maju 1933 r. został ponownie wybrany na prezydenta, a po śmierci Piłsudskiego stał się najważniejszą osobą w państwie.

Po napaści Niemiec na Polskę, nocą z 6 na 7 września przeniósł się wraz z rządem do Ołyki na Wołyniu, a następnie do Załucza koło Śniatynia. Agresja sowiecka zastała go w Kutach, skąd wieczorem 17 września 1939 r. wraz z rządem i marszałkiem Edwardem Rydzem-Śmigłym, przekroczył granicę polsko-rumuńską. Został internowany przez władze rumuńskie.

Aby zachować ciągłość istnienia i działania struktur państwowych, na podstawie art. 13 Konstytucji kwietniowej z 1935 r., Mościcki ustąpił ze swego urzędu. Po wyznaczeniu Władysława Raczkiewicza jako następcy, 30 września 1939 r. złożył urząd i jako osoba prywatna uzyskał zgodę na wyjazd do Szwajcarii.

Historia Polski
Lampę naftową wymyślił Polak!
Materiał Promocyjny
Jaką Vitarą na różne tereny? Przewodnik po możliwościach Suzuki
Historia Polski
Jadwiga Beck: dama międzywojennej dyplomacji
Historia Polski
Auschwitz – brama piekła
Historia Polski
KL Plaszow opustoszał, bo więźniów wygnano do Auschwitz
Materiał Promocyjny
Warta oferuje spersonalizowaną terapię onkologiczną
Historia Polski
Obrączka odnaleziona po 80 latach
Materiał Promocyjny
Psychologia natychmiastowej gratyfikacji w erze cyfrowej