I wojna światowa: Armagedon Europy

W Londynie właśnie zapadał zmierzch, gdy w przeddzień wybuchu wojny brytyjski szef dyplomacji Edward Grey powiedział: „W Europie gasną światła, a my nie doczekamy, kiedy zapalą się na nowo". Nie pomylił się.

Aktualizacja: 10.11.2018 07:46 Publikacja: 09.11.2018 23:01

Mimo że oficjalnie Wielka Wojna skończyła się 11 listopada 1918 r., to traktat wersalski został podpisany dopiero 28 czerwca 1919 r., po ponad półrocznych pertraktacjach

Foto: Getty Images

Arkadiusz Stempin

Wprawdzie I wojna światowa skończyła się w listopadzie 1918 r., lecz nie rozwiązała problemów, ba, wygenerowała nowe. Z 40 krajów, które na gruzach upadłych imperiów w 1918 r. uzyskały niepodległość, przetrwało osiem. Wśród nich Polska, która jednak przez 20 kolejnych lat dramatycznie walczyła o przeżycie. Wciśnięta między dwóch pariasów Europy, bezpieczeństwa nie zapewniła sobie ani sojuszem militarnym z Francją (1921 r.), ani układami z Rosją (1932 r.) i Niemcami (1934 r.), ani w końcu brytyjskimi gwarancjami (1939 r.). We wrześniu 1939 r. Niemcy i Rosja wyrównały rachunek za lata 1918–1921, gdy międzynarodowa polityka przypominała darwinowską walkę o byt, w której silniejszy dogryzał słabszego. Objęcie władzy przez bolszewików pod przewodnictwem Lenina (1917 r.) rozpoczęło bowiem w Rosji krwawy pochód komunizmu przez resztę stulecia. Narzucenie natomiast Niemcom upokarzających warunków w Wersalu nakręciło koniunkturę dla Hitlera, który później porwał Niemców do rewizji wersalskiej hańby. „11 listopada 1918 roku stałem się politykiem", mówił o sobie kopista pocztówek. Ukarano w Wersalu jedynego winnego wybuchu światowej zawieruchy? Robiąc z niego kozła ofiarnego?

Pozostało jeszcze 93% artykułu

Czytaj więcej, wiedz więcej!
Rok dostępu za 99 zł.

Tylko teraz! RP.PL i NEXTO.PL razem w pakiecie!
Co zyskasz kupując subskrypcję?
- możliwość zakupu tysięcy ebooków i audiobooków w super cenach (-40% i więcej!)
- dostęp do treści RP.PL oraz magazynu PLUS MINUS.

Subskrybuj teraz! Zaloguj się