Romanowowie. Zamordowana dynastia

Gdy Ludwik XVI usłyszał o wydanym wyroku śmierci, miał poprosić o tom historii Anglii, by poznać precedens sprzed półtora stulecia. Wyczytał zapewne, że pożegnawszy synów, Karol Stuart wchodził na szafot w dostojnym płaszczu i przepasany wstęgą Orderu Podwiązki, które sam zdjął przed egzekucją.

Nic nie ujmując jakobińskiemu barbarzyństwu, także król Francji mógł na osobności pożegnać się z dziećmi i skorzystać z posługi spowiednika, a nawet zdecydować o tak trzeciorzędnych technikaliach, jak zgoda na ostrzyżenie włosów nad karkiem.

I choć obie rewolucje miały ręce unurzane we krwi niewinnych po pachy, republikańskie królobójstwa, jako akty założycielskie nowego porządku, starannie przemieniano w rodzaj rytualnej ofiary, składanej publicznie, a wręcz ubranej w atrybuty praworządności. Nawet wobec jakobińskiego sprzeciwu obywatel Kapet miał proces z przemowami obrońców i liczeniem głosów członków Konwentu.

Nie miało to nic wspólnego ze skrytobójczą zbrodnią w domu Ipatiewa dokonaną 17 lipca 1918 r., noszącą znamiona bandyckiego mordu, któremu pospolitość odbiera tylko natężenie bestialstwa i ranga społeczna ofiar. Ale i bolszewicy mieli tyle wspólnego z republikanami, ile Immanuel Kant z kanciarzami.

Nieformalność zbiorowego morderstwa, dokonanego przez pijanych w sztok rzeźników rewolucji, do dziś pozwala prowadzić dyskusje, czy była to zbrodnia systemowa, dokonana z rozkazu Lenina, czy spontaniczny przejaw paniki miejscowych czekistów, przerażonych sukcesem czeskiej ofensywy.

Zaciekłe zacieranie śladów po zagładzie rodziny cara Mikołaja II świadczy jednak o świadomości, że szlachtowania kobiet i dzieci żadna propaganda nie zdoła wyjaśnić sprawiedliwością i dobrem ludzkości.

O zbrodni świat nigdy nie miał usłyszeć – wkrótce nawet z moskiewskiego Muzeum Rewolucji zniknęła odręczna relacja Jurowskiego z wydarzeń w Jekaterynburgu, a ocalona Maria Fiodorowna, matka ostatniego cara, daremnie czekała wieści od pozostawionych w Rosji najbliższych. Jednak styl zabójstwa innych Romanowych nie zostawia złudzeń, że los dynastii był przesądzony i dokładnie zaplanowany.

Miesiąc przed zbrodnią w Jekaterynburgu, 13 czerwca nad ranem, w lesie pod Permem zastrzelono księcia Michała – tego samego, który odmówił objęcia tronu po abdykacji Mikołaja II. Wraz z nim zamordowano Nicholasa Johnsona, brytyjskiego sekretarza, który towarzyszył księciu podczas internowania. Ciała wrzucono do nieoznaczonego dołu, nago, a skrwawione ubrania miały stanowić dowód na wykonanie wyroku. Jak dokładnie zginęły ofiary, trudno powiedzieć, ponieważ domowej roboty amunicja zaklinowała się w rewolwerach oprawców.

Nazajutrz zamordowano także księżną Elżbietę, wychowaną na londyńskim dworze wnuczkę królowej Wiktorii i szwagierkę Mikołaja II. Pobożna dama nie miała roszczeń politycznych, jeszcze przed wojną rzucając dwór dla klasztoru i dobroczynności. Niemniej z towarzyszącą jej mniszką, synem oraz trzema wnukami wielkiego księcia Konstantego, wywieziono ją do opuszczonej kopalni pod Ałapajewskiem i żywcem zepchnięto do 20-metrowej sztolni. Ponieważ pogruchotani od upadku skazańcy nadal dawali oznaki życia, zirytowani mordercy wrzucili do szybu kilka granatów ręcznych, a kiedy i one zawiodły, zasypali sztolnię płonącym chrustem.

Parę tygodni później, dzięki współpracy okolicznych chłopów, ciała znaleźli żołnierze admirała Aleksandra Kołczaka. Wycofujący się białogwardziści wywieźli trumny do Chin i pochowali w cerkwi św. Serafina w Pekinie. Niemniej i tam zmarłych dopadła sprawiedliwość ludowa, gdy świątynię zburzono w 1957 r. Tylko ciało księżnej zaznało spoczynku, zgodnie z jej wolą złożone w Jerozolimie.

Znaczące, że najpotężniejsi kuzyni cara nie kiwnęli palcem, aby uratować bliskich krewniaków z Rosji, nawet Wilhelm II dysponujący realnymi środkami nacisku na bolszewików.