Prezes Towarzystwa Ukraińskiego dr Grzegorz Kuprianowicz wystosował apel do „Polaków przyjaciół Ukrainy" o pomoc w odnowieniu grobów żołnierzy ukraińskich, którzy sto lat temu ramię w ramię z Polakami walczyli przeciwko bolszewikom.
„Rok 1920 w sposób szczególny zapisał się w stosunkach polsko-ukraińskich – u progu niepodległości oba nasze państwa stały się sojusznikami. Przed stu laty polscy i ukraińscy żołnierze ramię w ramię walczyli „za wolność naszą i waszą" ze wspólnym wrogiem, broniąc swych Ojczyzn i całej Europy, dając przykład polsko-ukraińskiego braterstwa broni. W Lublinie, na najstarszej lubelskiej nekropolii przy ul. Lipowej pochowani są żołnierze obu sojuszniczych armii. Wielu żołnierzy Wojska Polskiego, którzy zginęli w wojnie 1920 r., spoczywa na cmentarzu wojskowym przy ul. Białej. Z kolei kilkunastu żołnierzy armii Ukraińskiej Republiki Ludowej miejsce wiecznego spoczynku znalazło kilkaset metrów dalej, na cmentarzu prawosławnym" – napisał Kuprianowicz.
Przypomniał też, że 100 lat temu w kwietniu 1920 roku zawarto w Warszawie umowę międzypaństwową między Rzeczpospolitą Polską i Ukraińską Republiką Ludową, zwaną paktem Petlura-Piłsudski, a niedługo później rozpoczęła się wyprawa kijowska – ofensywa wojsk polskich i ukraińskich, zakończona wyzwoleniem Kijowa.
„Po klęsce walki o niepodległość Ukrainy wielu żołnierzy ukraińskich pozostało na terenie państwa polskiego. Osiedlali się oni w różnych zakątkach kraju, a kilkudziesięciu z nich zamieszkało w Lublinie i okolicach, wiążąc się z naszym miastem. Po śmierci miejsce wiecznego spoczynku znaleźli oni w wydzielonej kwaterze na cmentarzu prawosławnym przy ul. Lipowej w Lublinie. Po drugiej wojnie światowej groby te zostały częściowo zniszczone. Opiekę nad nimi starała się sprawować społeczność ukraińska miasta. Otwarcie można było to robić dopiero w nowych realiach politycznych – od końca lat 80. XX wieku. Częściowe prace renowacyjne przeprowadzono w latach 2000-2001, gdy staraniem społeczności ukraińskiej Lublina, władz miasta, lubelskich przedsiębiorstw, diaspory ukraińskiej i Ambasady Ukrainy w Polsce wzniesiono tu również pomnik ku czci żołnierzy armii Ukraińskiej Republiki Ludowej" – opisuje dr Kuprianowicz.
I dodaje, że teraz groby żołnierzy armii Ukraińskiej Republiki Ludowej wymagają pilnego remontu. „Uznaliśmy, iż w tym szczególnym roku jubileuszu sojuszu polsko-ukraińskiego i wspólnej walki, groby ukraińskich sojuszników Polski powinny wreszcie zostać odnowione. Prace podjęte zostały we wrześniu 2020 r. W pierwszej kolejności pragniemy odnowić te groby, które były w najgorszym stanie. Koszty tych prac przekraczają jednak możliwości lokalnej społeczności ukraińskiej. Pewne środki przeznaczyło na ten cel państwo ukraińskie, jednak ze względu na pandemię mniejsze niż pierwotnie planowano. Z prośbą o wsparcie zwracaliśmy się do Prezydenta Miasta Lublin, Marszałka Województwa Lubelskiego, Wojewody Lubelskiego. Niestety, od władz publicznych regionu i miasta nie otrzymaliśmy w tym roku wsparcia dla dzieła odnowienia grobów żołnierzy ukraińskich w Lublinie" – dodaje.
