Względna bezczynność Mongołów na Bliskim Wschodzie pomiędzy 1243 a 1253 rokiem wynikła z walki o władzę. Syn Ugudeja panował tylko rok, umierając już w 1247 r. Rozpoczęło to pięcioletni okres bezkrólewia, podczas którego nominalną władzę sprawowała wdowa po zmarłym chanie. Ostatecznie na kurułtaju w 1251 roku doszło do kompromisu pomiędzy potomkami Dżoczi i Tołuja, synów Czyngis-chana. W zamian za faktyczną niezależność Złotej Ordy Berke (brat Batu-chana, który dokonał najazdu na Ruś Kijowską, Polskę i Wegry) poparł kandydaturę Möngke, syna Tołuja, na wielkiego chana.Nowy wielki chan miał trzech braci: Kubiłaja, któremu na kurułtaju powierzył zarząd nad podbitymi obszarami północnych Chin i zadanie podboju imperium Sung, Arig Böke, którego zatrzymał przy sobie w Karakorum, oraz Hüle’ü, zwanego także Hulagu-chanem.Urodzony w 1217 roku Hulagu podobnie jak wielu innych chanów miał żonę nestoriankę (nestorianizm był odłamem chrześcijaństwa; po wygnaniu w V wieku jego wyznawców z Bizancjum rozwijał się w Persji, skąd dotarł aż do Chin). Nestorianką była także jego matka Sorgagtani Beki, stąd od dzieciństwa znajdował się w chrześcijańskim otoczeniu. Gdy było to dla niego wygodne, podawał się nawet za chrześcijanina – w 1264 roku oświadczył ormiańskiemu historykowi Vartanowi Arewelc’ji, że jest chrześcijaninem od urodzenia. Przed śmiercią skłaniał się ku lamaizmowi.

Ciekawym przyczynkiem dla charakterystyki Hulagu-chana jest dysputa teologiczna, do której doprowadził przed podjęciem wyprawy na Bagdad. Po zajęciu twierdzy asasynów Alamut w 1256 roku chan wezwał znanego astrologa Husam ad-Dina i zapytał go, co się stanie, gdy zaatakuje kalifat bagdadzki. Zgodnie z tradycją i propagandą kalifatu astrolog zaczął wyliczać plagi, jakie spadną na świętokradcę. Ale Nasir ad-Din Tusi (zm. 1274), uczony perski, który pomógł Hulagu w pokonaniu asasynów, zaprzeczył nadprzyrodzonemu niebezpieczeństwu. Chan zorganizował zatem konfrontację. Erudycja Persa, który był jednym z najwybitniejszych spadkobierców filozofii Arystotelesa i komentatorów dzieł sławnego perskiego uczonego Awicenny, do dziś studiowanym i cytowanym, zamknęła usta astrologowi – Nasir ad-Din Tusi wyliczył wiele przykładów udanych zamachów zbrojnych na kalifat.