Początki nowoczesnej medycyny

Już od starożytności lekarze starali się znaleźć odpowiedź na pytanie o rolę i znaczenie krwi dla ludzkiego organizmu. Obserwując, iż wpadające i wychodzące z wątroby żyły zawsze są wypełnione krwią, doszli oni do wniosku, że tam właśnie jest ona produkowana. Natomiast w sercu krew miała otrzymywać tajemniczą „siłę życiową”, którą później dostarczała innym narządom.

Inaczej tłumaczył obieg krwi w organizmie wybitny lekarz rzymski pochodzenia greckiego Klaudiusz Galen (ok. 130 – ok. 200). Co prawda powtarzał on pewne błędy swoich poprzedników (twierdził m.in., że wątroba jest narządem, który wytwarza krew i pompuje ją do całego ciała, oraz że pomiędzy komorami serca występują otwory), obok tego jednak dokonał licznych, nowatorskich obserwacji. Galen stwierdził zatem, że prawa komora serca otrzymuje krew z wielkich żył, która to krew przez tętnicę płucną dostaje się następnie do płuc. Stąd przekazywana jest do lewej komory serca, a następnie pompowana do tętnicy głównej (aorty), wychodzącej z lewej komory serca. W ten sposób Galen odkrył w zasadzie tzw. mały (płucny) krwiobieg. Dokonał także dwóch dalszych, ważnych odkryć dotyczących układu sercowo-naczyniowego. Ustalił mianowicie, że serce jest bryłą mięśni, które kurcząc się, pompują krew z prawej komory do płuc, stamtąd do lewej komory i znowu do aorty oraz że tętnice nie zawierają powietrza (jak sądzili jego poprzednicy), lecz są naczyniami krwionośnymi. Dziwnym zbiegiem okoliczności, o ile przez następne setki lat wszystkie inne koncepcje Galena były przez europejskich lekarzy traktowane za dogmat, ta jedna poszła w zapomnienie.