Konwersja na chrześcijaństwo

Mimo różnic w charakterze i natężeniu asymilacji społeczności żydowskiej na ziemiach polskich pod zaborami można wskazać na pewne cechy wspólne

Publikacja: 08.07.2008 01:13

Maurycy Orgelbrand

Maurycy Orgelbrand

Foto: Zbiory ŻIH

Wśród XIX-wiecznych zwolenników asymilacji panowało przekonanie, że ostatnią barierą do całkowitej asymilacji jest dokonanie konwersji i przyjęcie chrześcijaństwa. Dlatego wśród zwolenników asymilacji znajdziemy neofitów, którzy dokonali konwersji z judaizmu na protestantyzm, katolicyzm lub prawosławie (w zależności od zaboru).

Nie należy jednak przeceniać znaczenia i ilości konwersji wśród Żydów na chrześcijaństwo. Według ustaleń historyków pod koniec stulecia w Królestwie Polskim było ogółem nieco ponad 2000 osób, które podając język żydowski za ojczysty, deklarowały wyznanie inne niż mojżeszowe. Spośród nich 1253 były wyznania rzymskokatolickiego, 422 – jednego z wyznań protestanckich. W samej Warszawie, która uchodziła za centrum asymilacji, 231 osób ochrzciło się.

Wśród najbardziej znanych osób pochodzenia żydowskiego, które dokonały konwersji i stały się niejako symbolem radykalnej asymilacji, był Jan Bloch (1836 – 1902) – finansista, działacz gospodarczy i społeczny, który zasłynął jako budowniczy kolei warszawsko-petersburskiej. W 1850 r. przyjął wyznanie ewangelicko-reformowane, a w 1856 r. przeszedł na katolicyzm. Mimo konwersji nadal interesował się sprawami żydowskimi, łożył na działalność żydowskich organizacji i instytucji charytatywnych i edukacyjnych.

W 1845 r. zmienił wyznanie na ewangelicko-reformowane Leopold Kronenberg (1812 – 1878) – finansista, przemysłowiec, działacz społeczny i polityczny. Twórca Banku Handlowego, współorganizator żeglugi parowej na Wiśle, jako członek stronnictwa „białych” wspierał powstanie styczniowe. W 1875 r. założył w Warszawie Szkołę Handlową (dzisiejsza Szkoła Główna Handlowa). Jego syn Leopold Julian Kronenberg należał do inicjatorów budowy pomnika Adama Mickiewicza w Warszawie, Politechniki Warszawskiej oraz gmachu Filharmonii Narodowej.

Mikołaj Stanisław Epstein (1831 – 1902) – literat, za udział w powstaniu styczniowym został skazany na karę śmierci zamienioną na zesłanie na Syberię. Po powrocie z zesłania osiadł we Lwowie, gdzie prowadził słynny salon literacki. Był pierwszym przedstawicielem rodu, który przyjął wyznanie rzymskokatolickie.

Pod koniec lat 90. XIX w. przyjął chrzest w obrządku rzymskokatolickim Maurycy Orgelbrand (1826 – 1904) – wydawca, uczestnik przygotowań do powstania styczniowego w Wilnie. Przez cały czas swej działalności wydawniczej publikował wiele cennych dla kultury polskiej dzieł literackich i naukowych, a także książki dla dzieci i młodzieży oraz nuty (między innymi dzieła Stanisława Moniuszki).

Wyznanie zmienili również dwaj synowie jego brata Samuela Orgelbranda (1810 – 1868) – Hipolit (1843 – 1920) i Mieczysław (1857 – 1903).

Wraz z żoną w 1903 r. przyjął chrzest w kościele rzymskokatolickim Aleksander Kraushar (1842 – 1931) – prawnik, historyk powstania styczniowego, poeta, zwolennik totalnej asymilacji. Jego poglądy zbliżyły go u progu XX wieku do Narodowej Demokracji.

Wśród XIX-wiecznych zwolenników asymilacji panowało przekonanie, że ostatnią barierą do całkowitej asymilacji jest dokonanie konwersji i przyjęcie chrześcijaństwa. Dlatego wśród zwolenników asymilacji znajdziemy neofitów, którzy dokonali konwersji z judaizmu na protestantyzm, katolicyzm lub prawosławie (w zależności od zaboru).

Nie należy jednak przeceniać znaczenia i ilości konwersji wśród Żydów na chrześcijaństwo. Według ustaleń historyków pod koniec stulecia w Królestwie Polskim było ogółem nieco ponad 2000 osób, które podając język żydowski za ojczysty, deklarowały wyznanie inne niż mojżeszowe. Spośród nich 1253 były wyznania rzymskokatolickiego, 422 – jednego z wyznań protestanckich. W samej Warszawie, która uchodziła za centrum asymilacji, 231 osób ochrzciło się.

Historia
Historia analizy języka naturalnego, część II
Historia
Czy Niemcy oddadzą traktat pokojowy z Krzyżakami
Historia
80 lat temu przez Dulag 121 przeszła ludność Warszawy
Historia
Gdy macierzyństwo staje się obowiązkiem... Kobiety w III Rzeszy
Historia
NIK złożyła zawiadomienie do prokuratury ws. Centralnego Przystanku Historia IPN