Reklama
Rozwiń
Reklama

W szeregach Legionów

14 lipca 1915 roku na froncie w Galicji żołnierze jednej z kompanii I Brygady Legionów dostali rozkaz do ataku. Byli zmęczeni kilkudniowymi walkami i przytłoczeni silnym ostrzałem nieprzyjacielskim.

Publikacja: 28.07.2008 13:25

W szeregach Legionów

Foto: Zbiory ŻIH

„Nikt nie ruszył się z miejsca, jedyny inż. Reich rzucił się naprzód, a widząc swoich towarzyszy niezdecydowanych, zgromił ich słowami: wstydźcie się, ja, Żyd, mam być dla was przykładem? Zawstydzeni ruszyli legioniści pod przewodnictwem Reicha do ataku, w którym on sam poniósł ciężkie rany, w następstwie których zmarł” – tak bohaterski czyn Samuela Reicha opisało czasopismo „Literarisze Blatter”. Przed śmiercią w tarnowskim szpitalu Reich powiedział: „Teraz jestem szczęśliwy, gdyż przez krew moją, która spływa na ziemię, nabywam prawo do tej ziemi”.

Samuel Reich, urodzony w 1886 r. pod Stanisławowem, był jednym z tych Żydów, którzy czuli się polskimi patriotami. Stanowili oni 3 – 4 proc. żołnierzy Legionów Polskich. Część z nich była wcześniej członkami działających w Galicji paramilitarnych organizacji kształcących kadry przyszłego wojska polskiego – Sokoła, Strzelca i Związku Strzeleckiego. Bronisław Mansperl-Haber jako student był jednym z organizatorów Związku Strzeleckiego w Paryżu. Należał do 1. Kompanii Kadrowej, z którą 6 sierpnia 1914 r. wyruszył z Oleandrów. Zginął jako porucznik I Brygady, dowódca kompanii, w bitwie pod Kuklami w 1915 r. Pochowano go w Warszawie na cmentarzu przy ul. Okopowej. Został odznaczony pośmiertnie Orderem Virtuti Militari.

W szeregach Legionów Polskich poległo około 50 Żydów, a raczej, ze względu na ich polski patriotyzm, należałoby powiedzieć: Żydów-Polaków. Tak właśnie określono w piśmie „Panteon Polski” poległego w walkach na Wołyniu podporucznika Józef Blauera-Kratowicza, dowódcę batalionu. „Ginie w ataku na wroga, dając wyraz tej wielkiej prawdzie, że Żyd-Polak gotów jest zawsze krew swoją przelać za ojczyznę”. Oznaczony został pośmiertnie Virtuti Militari. Jego brat Zygmunt został ciężko ranny w jednej z najkrwawszych bitew stoczonych przez Legiony – pod Kostiuchnówką. Zginęli tam: Juda Mütz (malarz pokojowy), Jakub Klang (subiekt), Gustaw Pfeifer (mechanik), Stanisław Reich (adwokat).

Dowódca patrolu sanitarnego Izak Jungerman wyniósł z pola bitwy ciężko rannego kapitana Józefa Hallera (późniejszego generała). Zginął jako żołnierz WP w 1919 r. Odznaczony był Virtuti Militari. Marcin Szymon Bendel, pomocnik w zakładzie fotograficznym, zgłosił się jako piętnastolatek do Legionów. Ranny pod Konarami, zginał pod Przepiórowem w 1916 r. Niemal trzy razy starszy od niego był prawnik i kolekcjoner Adolf Sternschuss, który został żołnierzem Legionów w wieku 42 lat. Poległ pod Kuklami.

Nie sposób nie wspomnieć o legionistach – malarzu Leopoldzie Gottliebie, który portretował współtowarzyszy walki, rysował sceny z życia codziennego Legionów i z walk, oraz o Karolu Lilienfeldzie-Krzewskim, autorze znakomitych, pełnych humoru opowiadań o służbie w Legionach „Kaprala I Brygady Piłsudskiego Szczapy poglądy różne na rzeczy rozmaite”.

Reklama
Reklama

Na podstawie: „Żydzi bojownicy o niepodległość Polski”. Lwów 1939 Janusz Cisek, Kamil Stepan „Lista strat Legionów Polskich 1914 – 1918”. Kraków 2006

„Nikt nie ruszył się z miejsca, jedyny inż. Reich rzucił się naprzód, a widząc swoich towarzyszy niezdecydowanych, zgromił ich słowami: wstydźcie się, ja, Żyd, mam być dla was przykładem? Zawstydzeni ruszyli legioniści pod przewodnictwem Reicha do ataku, w którym on sam poniósł ciężkie rany, w następstwie których zmarł” – tak bohaterski czyn Samuela Reicha opisało czasopismo „Literarisze Blatter”. Przed śmiercią w tarnowskim szpitalu Reich powiedział: „Teraz jestem szczęśliwy, gdyż przez krew moją, która spływa na ziemię, nabywam prawo do tej ziemi”.

Pozostało jeszcze 81% artykułu
Reklama
Historia
Kongres Przyszłości Narodowej
Historia
Prawdziwa historia agentki Krystyny Skarbek. Nie była polską agentką
Historia
Niezależne Zrzeszenie Studentów świętuje 45. rocznicę powstania
Historia
Którędy Niemcy prowadzili Żydów na śmierć w Treblince
Historia
Skarb z austriackiego zamku trafił do Polski
Reklama
Reklama