Ponad 300 tys. Żydów polskich ocalonych z Zagłady

Trudno oszacować liczbę polskich Żydów ocalałych z Zagłady. Przyjmuje się, że wojnę przeżyło ok. 300 – 350 tys., czyli ok. 8 – 10 proc. Żydów zamieszkujących ziemie polskie przed 1 września 1939 r.

Publikacja: 29.09.2008 12:52

Dzieci żydowskie z Domu Dziecka w Soplicowie, część wychowanków wywodziła się z rodzin ortodoksyjnyc

Dzieci żydowskie z Domu Dziecka w Soplicowie, część wychowanków wywodziła się z rodzin ortodoksyjnych

Foto: Zbiory ŻIH

Większość przeżyła na terytorium ZSRR. W tej grupie znaleźli się tzw. bieżeńcy, którzy jesienią 1939 r. w obawie przed armią niemiecką uciekali na terytoria wschodnie. Tu znaleźli się pod okupacją sowiecką i jako obywatele polscy zostali poddani represjom ze strony nowych władz sowieckich. Byli deportowani w głąb ZSRR, osadzani w łagrach.

Mimo trudnych warunków, wysokiej śmiertelności spowodowanej epidemiami, zimnem i głodem co najmniej 70 proc. żydowskich uciekinierów i deportowanych (240 – 250 tys.) przeżyło, a po zakończonej wojnie wróciło do Polski.

Tragiczny był bilans demograficzny na terenach okupowanych przez Rzeszę Niemiecką. Tu ocalało zaledwie ok. 50 – 60 tys., czyli 2,4 – 2,8 proc. Żydów, którzy znaleźli się tu jesienią 1939 r. W tej grupie byli ludzie, którzy uratowali się na tzw. aryjskich papierach, pod zmienioną tożsamością. Takich osób mogło być ok. 20 tys. Wśród ocalałych byli też Żydzi ukrywający się w lasach, ziemiankach lub innych kryjówkach, osoby uratowane indywidualnie przez Polaków oraz grupa dzieci żydowskich (ok. 5 tys.) uratowanych w sierocińcach i przyklasztornych domach dziecka.

Jeszcze w czerwcu 1944 r. organizacje żydowskie oceniały, że w obozach koncentracyjnych na terenie okupowanych ziem polskich oraz w getcie łódzkim przebywa ok. 100 tys. Żydów. Zimą 1945 r. pozostało ich niewielu – zapewne ok. 10 tys. Zdecydowana większość została wymordowana podczas likwidacji obozów koncentracyjnych w tzw. marszach śmierci, a ponad 70 tys. Żydów łódzkich zamordowano w Auschwitz-Birkenau latem 1944 r.

Bilans Zagłady na ziemiach polskich był więc zatrważający. Wojnę przeżyło nieco ponad 300 tys. osób z prawie 3,5-milionowej społeczności żydowskiej zamieszkującej tu przed wojną.

Ocaleni z Holokaustu Żydzi starali się odbudować życie społeczne i polityczne swojej społeczności. Na gruzach powstawały synagogi, szkoły, instytucje społeczne i kulturalne. Ich działalność kontrolował i koordynował powstały w lipcu 1944 r. Centralny Komitet Żydów w Polsce (CKŻP), który utworzyli przedstawiciele lewicowych organizacji żydowskich w Lublinie. Komitet lojalnie współpracował z nowymi władzami oraz aktywnie popierał ówczesną linię polityczną.

Jego największą zasługą była organizacja skupiska żydowskiego na Ziemiach Odzyskanych, z których największe znajdowały się we Wrocławiu, Dzierżoniowie i Wałbrzychu na Dolnym Śląsku. CKŻP dbał także o rozwój szkolnictwa żydowskiego, zabiegał, by nie osłabło życie naukowe i kulturalne Żydów. Działały wydawnictwa żydowskie. Rozwijała się prasa w językach jidysz i hebrajskim.W 1947 r. w Warszawie rozpoczął działalność Żydowski Instytut Historyczny, który postawił sobie za cel dokumentowanie zbrodni ludobójstwa na narodzie żydowskim.

Większość przeżyła na terytorium ZSRR. W tej grupie znaleźli się tzw. bieżeńcy, którzy jesienią 1939 r. w obawie przed armią niemiecką uciekali na terytoria wschodnie. Tu znaleźli się pod okupacją sowiecką i jako obywatele polscy zostali poddani represjom ze strony nowych władz sowieckich. Byli deportowani w głąb ZSRR, osadzani w łagrach.

Mimo trudnych warunków, wysokiej śmiertelności spowodowanej epidemiami, zimnem i głodem co najmniej 70 proc. żydowskich uciekinierów i deportowanych (240 – 250 tys.) przeżyło, a po zakończonej wojnie wróciło do Polski.

Historia
Paweł Łepkowski: Najsympatyczniejszy ze wszystkich świętych
https://track.adform.net/adfserve/?bn=77855207;1x1inv=1;srctype=3;gdpr=${gdpr};gdpr_consent=${gdpr_consent_50};ord=[timestamp]
Historia
Mistrzowie narracji historycznej: Hebrajczycy
Historia
Bunt carskich strzelców
Historia
Wojna zimowa. Walka Dawida z Goliatem
Materiał Promocyjny
Bank Pekao wchodzi w świat gamingu ze swoją planszą w Fortnite
Historia
Archeologia rozboju i kontrabandy