Daremnie wołał o pomoc

Szmul Zygielbojm urodził się 1895 roku w Borowicy koło Krasnegostawu. Wychowywał się wśród dziesięciorga rodzeństwa i jak się można domyślać, w bardzo skromnych warunkach.

Po pewnym czasie rodzina Zygielbojmów postanowiła, w nadziei na lepszą przyszłość, przeprowadzić się do Chełma. Zamieszkali w kamienicy przy ulicy, która dziś nosi nazwę Mickiewicza.

Szmul Zygielbojm już jako chłopiec musiał podjąć pracę, aby wesprzeć finansowo rodzinę. Oczywiście stało się to kosztem jego edukacji. Jednak ambitny chłopak na własną rękę starał się także w tej dziedzinie dotrzymywać kroku rówieśnikom.

Jak się później okazało, przeprowadzka do Chełma miała niebagatelny wpływ na jego życie. To w tym mieście Szmul Zygielbojm przyłączył się do Bundu. Szybko dostrzeżono jego zdolności organizacyjne i przywódcze.

Zygielbojm szybko awansował w szeregach partii. Po niedługim czasie został generalnym sekretarzem Sekcji Żydowskiej Centralnej Komisji Związków Zawodowych, następnie warszawskim radnym, a kilka lat później także radnym Łodzi.

Kiedy nadszedł pamiętny wrzesień 1939 roku, Szmul Zygielbojm zdecydował się wrócić do Warszawy, aby wziąć czynny udział w organizowaniu ruchu oporu.

Od tej pory losy Zygielbojma zaczynają się splatać z losami Marka Edelmana – jego przyjaciela, bundowca, dowódcy powstania w getcie warszawskim. Historia działalności Zygielbojma także nierozerwalnie łączy się z działalnością Jana Karskiego, człowieka wielkiego serca i odwagi, emisariusza polskiego rządu na wychodźstwie.

Dzięki wsparciu Bundu Zygielbojm opuszcza okupowaną Polskę i nie bez trudności udaje się do Brukseli. Tam na forum europejskich partii socjalistycznych zabiera głos, referując sytuację Żydów w Polsce. Słowa Zygielbojma wstrząsnęły niektórymi spośród zebranych, większość uznała je za niewiarygodne abstrakcje.

Zygielbojm kontynuował swoją misję w Londynie, gdzie został członkiem Rady Narodowej, namiastki polskiego parlamentu. Wykorzystując swoje stanowisko i większe możliwości, Zygielbojm niestrudzenie informował wszystkie możliwe wpływowe środowiska o zagładzie Żydów. Jednak nie wszyscy chcieli go słuchać.

Zygielbojm ściśle współpracował z polskimi i żydowskimi organizacjami podziemnymi. To na podstawie raportów z Polski, między innymi od Jana Karskiego, wygłaszał we wszelkich możliwych miejscach referaty o sytuacji w Polsce.

Starał się być sumieniem zachodniego świata, żądał, by zrobiono wszystko, co możliwe, aby doprowadzić do przerwania odbywającego się w Polsce hitlerowskiego mordu na niewinnych ludziach. Błagał o uruchomienie sił alianckich