Słownik żydowskich pojęć

Zabudowana wnęka we wschodniej ścianie synagogi lub dostawiona do niej szafa (nazywana niekiedy szafą ołtarzową). W aron ha-kodesz (hebr. święta skrzynia, arka; jid. ornkojdesz) przechowuje się rodały (od niem. Rodel: zwój dokumentów), a konkretnie Księgę Tory (hebr. Sefer Tora; jid. Sejfer Tojre) – tekst Pięcioksięgu, spisany w języku hebrajskim na pergaminie i nawinięty na dwa wałki. Nazwa aron ha-kodesz pochodzi od biblijnej Arki Przymierza, z którą starożytni Izraelici wędrowali przez pustynię ku Ziemi Obiecanej. Forma architektoniczna aron ha-kodesz, symbolika płaskorzeźb, treść zamieszczanych inskrypcji hebrajskich miała przywoływać wiernym obraz Świątyni Jerozolimskiej, wzbudzać nadzieję na jej odbudowę i powrót narodu wybranego do Erec Israel. Jako miejsce przechowywania zwojów Tory – której poznanie oraz przestrzeganie zawartych w niej zasad otwierało sprawiedliwym bramy raju – aron ha-kodesz symbolizował także bramy niebios, przejście ze świata doczesnego w Świat Przyszły, stąd nierzadko umieszczano na nim inskrypcję zaczerpniętą z Księgi Rodzaju (28,17). W Polsce aron ha-kodesz z prostego renesansowego aediculum (łac. świątynka, domeczek) w XVII – XVIII wieku przekształcił się w wielokondygnacyjny barkowy „ołtarz”, który niekiedy nazywano he (j) chal (hebr. pałac, świątynia).