Reklama
Rozwiń
Reklama

W CK monarchii

Kiedy ziemie podlegające Rosji były niedostępne dla aktorów żydowskich, główne ośrodki teatru jidysz znajdowały się pod zaborem austriackim. W Krakowie w 1887 r.

Publikacja: 17.11.2008 09:57

Red

Chaim Treitler chciał zbudować nawet odrębny budynek dla teatru, ale rada miejska ten wniosek odrzuciła, także głosami oświeconych Żydów. Znalazł więc dla siebie miejsce w kawiarniach i hotelach na Kazimierzu, z których wyruszał na gościnne występy do pobliskich miast: Rzeszowa i Tarnowa.

Kolejnym zespołem, który odwiedził Kraków, była niemiecko-żydowska trupa śpiewaków Trefniak (1892), następne notujemy na początku XX w. Od roku 1910 do 1939 spektakle odbywały się w sali przy ul. Bocheńskiej 7. W niej po I wojnie działało Towarzystwo „Krakowski Teatr Żydowski” (Gezelszaft „Krakower Jidisz Teater”), które postawiło sobie za cel utworzenie stałej sceny żydowskiej.

Pomimo kilku interesujących prób (1926 – 1927 – dyr. Jonas Turkow, 1927 – 1928 – dyr. Abraham Morewski, 1932 – 1933 – dyr. Mojżesz Lipman) Kraków pozostał jednak głównie miejscem gościnnych występów, m.in. Trupy Wileńskiej, Warszawskiego Teatru Artystycznego, Teatru Młodych oraz licznych kabaretów żydowskich.

Pierwszy stały, zawodowy teatr żydowski powstał we Lwowie w 1889 r. Jego twórca Jakub Ber Gimpel znalazł siedzibę w szynku z ogródkiem Pod Sroką, u stóp Góry Zamkowej, w którym występowali Śpiewacy Brodzcy, dodający do produkcji wokalnych jednoaktowe komedie, skecze i tańce. Gimpel, który był chórzystą opery polskiej, zaangażował aktorów głównie z Rumunii i Rosji, ale w następnych latach przyciągnął miejscowych artystów.

Na rozwój teatru lwowskiego wpłynął ożywczo Goldfaden, który po nieudanym pobycie w Ameryce kierował, na przełomie lat 80. i 90. XIX w., właśnie teatrem Gimpla. Grano w nim, oprócz jego sztuk, również dzieła z wielkiego repertuaru europejskiego przełożone na jidysz: „Juliusza Cezara” i „Kupca weneckiego” Shakespeare’a, „Zbójców” Schillera, „Rewizora” Gogola, „Uriela Akostę” Gutzkowa.

Reklama
Reklama

Na przełomie wieków wracający z Ameryki żydowscy aktorzy przywieźli do Europy, także do teatru Gimpla, nowy repertuar, który odznaczał się charakterem rewiowo-wodewilowym oraz tanimi efektami, dostosowanymi do najniższych gustów. Był to typowy teatr szmiry, teatr szund.

Chaim Treitler chciał zbudować nawet odrębny budynek dla teatru, ale rada miejska ten wniosek odrzuciła, także głosami oświeconych Żydów. Znalazł więc dla siebie miejsce w kawiarniach i hotelach na Kazimierzu, z których wyruszał na gościnne występy do pobliskich miast: Rzeszowa i Tarnowa.

Kolejnym zespołem, który odwiedził Kraków, była niemiecko-żydowska trupa śpiewaków Trefniak (1892), następne notujemy na początku XX w. Od roku 1910 do 1939 spektakle odbywały się w sali przy ul. Bocheńskiej 7. W niej po I wojnie działało Towarzystwo „Krakowski Teatr Żydowski” (Gezelszaft „Krakower Jidisz Teater”), które postawiło sobie za cel utworzenie stałej sceny żydowskiej.

Reklama
Historia
Wielkie Muzeum Egipskie otwarte dla zwiedzających. Po 20 latach budowy
Materiał Promocyjny
Aneta Grzegorzewska, Gedeon Richter: Leki generyczne też mogą być innowacyjne
Historia
Kongres Przyszłości Narodowej
Historia
Prawdziwa historia agentki Krystyny Skarbek. Nie była polską agentką
Historia
Niezależne Zrzeszenie Studentów świętuje 45. rocznicę powstania
Materiał Promocyjny
Osiedle Zdrój – zielona inwestycja w sercu Milanówka i… Polski
Historia
Którędy Niemcy prowadzili Żydów na śmierć w Treblince
Reklama
Reklama