Reklama
Rozwiń
Reklama

Przedsionek i babiniec

Wszystkie znane nam synagogi mają pomieszczenia stanowiące dopełnienie głównej sali modlitw, jak wspomniany już przedsionek (pulisz) i tak zwany babiniec (galeria dla kobiet).

Publikacja: 01.12.2008 05:58

W synagodze Izaaka na Kazimierzu krakowskim z około połowy XVII w. babiniec był już mniej odseparowa

W synagodze Izaaka na Kazimierzu krakowskim z około połowy XVII w. babiniec był już mniej odseparowany. Prawdopodobnie wzór przyszedł z Pragi czeskiej

Foto: Zbiory ŻIH

Red

W przypadku pierwszego z nich talmudyczne, może przenośne zalecenie wchodzenia do synagogi przez dwoje drzwi zostało przez wiernych, a następnie budowniczych, potraktowane dosłownie. Niewielki ganek, dostawiany do wejścia, które pierwotnie mogło prowadzić od dowolnej strony z wyjątkiem wschodniej, zapewniał wypełnienie przepisu, który oznaczał, że powinna istnieć strefa przejściowa pomiędzy przestrzenią świecką a uświęconą obecnością Tory.

Prawdopodobnie najpóźniej w XVII w. przedsionek znalazł swoje stałe miejsce od strony zachodniej, rozrósł się na całą szerokość budynku, bywał wewnątrz dzielony na różne pomieszczenia służące celom gminy i jej zarządu. W niszy umieszczano tu ner tamid (wieczne światło), które nawiązuje do menory, czyli siedmioramiennego świecznika ze Świątyni Jerozolimskiej.

[wyimek]Oddzielne pomieszczenie dla kobiet bierze się zapewne z interpretacji biblijnego opisu Świątyni, przy której istniał wydzielony Dziedziniec Kobiet. Zapewne jeszcze do XVI w. jeden lub więcej babińców lokowano w przybudówkach lub sąsiadujących z synagogą budynkach[/wyimek]

Oddzielne pomieszczenie dla kobiet bierze się zapewne z interpretacji biblijnego opisu Świątyni, przy której istniał wydzielony Dziedziniec Kobiet. Zapewne jeszcze do XVI w. jeden lub więcej babińców lokowano w przybudówkach lub sąsiadujących z synagogą budynkach. Od początku XVII w. umieszczano je nad przedsionkiem, pod wspólnym dachem z główną salą modlitwy, a od drugiej połowy XVIII w. także jako galerie wewnętrzne, wzdłuż dwóch lub trzech ścian. W razie dobudowy babińców do istniejącej już sali w jej ścianach wykuwano otwory i zabezpieczano je kratami.

[wyimek]Sporadycznie zdarzają się ilustracje historii biblijnych, a z nich najczęściej scena ofiarowania Izaaka (akeda), czasem Adam i Ewa – przy czym ze względu na drugie przykazanie: „Nie będziesz czynił żadnej rzeźby ani żadnego obrazu tego, co jest na niebie wysoko, ani tego, co jest na ziemi nisko, ani tego, co jest w wodach pod ziemią” – te wyobrażenia są zredukowane do części postaci, np. rąk i nóg.[/wyimek]

Reklama
Reklama

Umożliwiało to kobietom jedynie przysłuchiwanie się modlitwom i kazaniom. Przy umieszczeniu galerii nad przedsionkiem stosownie wysoka balustrada powodowała, że kobiety nie były widziane z dołu i nie rozpraszały modlących się mężczyzn...

W XIX w. rozdzielenie kobiet i mężczyzn zachowano, ale galerie dla kobiet znalazły się we wnętrzu głównej sali, obiegając ją z trzech stron (z wyjątkiem wschodniej). Przesłony nad balustradami obniżono lub zmieniono na ażurowe, tak więc izolacja kobiet stała się mniej dotkliwa. Wiązało się to z nowym podejściem judaizmu do roli kobiet i do instytucji rodziny, która pozostała ostoją tradycji religijnej.

W przypadku pierwszego z nich talmudyczne, może przenośne zalecenie wchodzenia do synagogi przez dwoje drzwi zostało przez wiernych, a następnie budowniczych, potraktowane dosłownie. Niewielki ganek, dostawiany do wejścia, które pierwotnie mogło prowadzić od dowolnej strony z wyjątkiem wschodniej, zapewniał wypełnienie przepisu, który oznaczał, że powinna istnieć strefa przejściowa pomiędzy przestrzenią świecką a uświęconą obecnością Tory.

Prawdopodobnie najpóźniej w XVII w. przedsionek znalazł swoje stałe miejsce od strony zachodniej, rozrósł się na całą szerokość budynku, bywał wewnątrz dzielony na różne pomieszczenia służące celom gminy i jej zarządu. W niszy umieszczano tu ner tamid (wieczne światło), które nawiązuje do menory, czyli siedmioramiennego świecznika ze Świątyni Jerozolimskiej.

Reklama
Historia
Wielkie Muzeum Egipskie otwarte dla zwiedzających. Po 20 latach budowy
Materiał Promocyjny
Czy polskie banki zbudują wspólne AI? Eksperci widzą potencjał, ale też bariery
Historia
Kongres Przyszłości Narodowej
Historia
Prawdziwa historia agentki Krystyny Skarbek. Nie była polską agentką
Historia
Niezależne Zrzeszenie Studentów świętuje 45. rocznicę powstania
Materiał Promocyjny
Urząd Patentowy teraz bardziej internetowy
Historia
Którędy Niemcy prowadzili Żydów na śmierć w Treblince
Reklama
Reklama
REKLAMA: automatycznie wyświetlimy artykuł za 15 sekund.
Reklama