Czuli się i czują nadal polskimi Żydami, tym szczególnym odłamem, który wywarł wpływ na kulturę, a nawet na mentalność Żydów na całym świecie, wnosił do życia żydowskiego w wielu krajach obyczajowość i kulturę Żydów polskich, coś, co nie opuszczało ich do śmierci, co starali się utrwalić na piśmie i przekazać potomności.
O ich stosunku do dawnej ojczyzny świadczy między innymi fakt, że w różnych krajach istnieje ponad 350 związków i stowarzyszeń (ziomkostw) Żydów polskich. Przejawiały i nadal przejawiają one żywą, może przy zmianie pokoleń nieco malejącą, działalność.
Wydały kilkusetstronicowe, niekiedy przekraczające tysiąc stron, bogato ilustrowane księgi pamiątkowe, (po hebrajsku tzw. pinkasy), do których, obok ogólniejszych danych, z wielką starannością zbierano różnorodne materiały, dokumenty, wspomnienia, relacje, pamiętniki, dzienniki, wypowiedzi ich mieszkańców – kupców, rzemieślników, robotników, uczonych, lekarzy, artystów, duchownych, opisy, fotografie i wszystko to, co dotyczy miejscowości, z których pochodzą, w których żyli oni i ich przodkowie.
Wiele miejsca poświęca się w nich stosunkom ze współobywatelami Polakami. W publikacjach tych panuje klimat sentymentu i poszanowania dawnej ojczyzny. Tych ksiąg, dotyczących Polski w granicach sprzed 1939 r., wydano ponad 300. Wydawane były w jidysz, po hebrajsku, ze streszczeniami po polsku i po angielsku.
Wiele z nich traktuje o życiu w Polsce okresu międzywojennego, o czasach okupacji hitlerowskiej, gettach i obozach, ocaleniu – niemal cudownym lub dzięki Polakom zaliczanym dziś do Sprawiedliwych wśród Narodów Świata, oraz życiu w pierwszych latach po zakończeniu II wojny światowej.
