Choć Chińczycy stanowili największy liczebnie naród świata (górując w okresie międzywojennym nad Japończykami mniej więcej siedmiokrotnie)‚ to władza zwierzchnia cesarzy nad kilkudziesięcioma prowincjami była czysto iluzoryczna. Liczyli się przede wszystkim lokalni satrapowie dysponujący własnymi armiami i wchodzący w układy z obcymi państwami penetrującymi gospodarczo osłabione Chiny. Dochodziły do tego tendencje odśrodkowe w Mongolii‚ Mandżurii i Tybecie.
Seria niepowodzeń w stosunkach z mocarstwami‚ znaczonych pacyfikacją Pekinu po tzw. powstaniu bokserów w 1900 roku czy upokarzającymi ustępstwami w imię poszanowania zasady „otwartych drzwi” (nowe eksterytorialne koncesje na rzecz Wielkiej Brytanii w Weihaiwei‚ Niemiec w Kiaoczou‚ Rosji w Porcie Artura i Dalienie)‚ podkopały prestiż dynastii Cing (Quing). Następca zmarłego w 1908 roku cesarza Kuang-hsu (Guangxu) – młodociany Hsuan-tung (Xuantong)‚ bardziej znany jako Pu Yi‚ został zmuszony do ustąpienia po niespełna czterech latach panowania. Władzę przejęli narodowi rewolucjoniści z utworzonej w Tokio (!) Chińskiej Ligi Związkowej – na jej czele stał doktor medycyny Sun Jat-sen (Sun Zhongshan). W sierpniu 1912 roku ich organizacja przyjęła nazwę Partii Narodowej (Kuomintang‚ KMT). W następnych latach jej kierownictwo pogrążyło się w walce o władzę‚ dzięki czemu satrapowie w prowincjach ponownie się usamodzielnili. Rozstrzygnięcie nastąpiło dopiero po wojnie domowej w Rosji‚ z której wyszli zwycięsko tamtejsi komuniści. Powołana przez Lenina Trzecia Międzynarodówka pośredni- czyła w zawarciu rozejmu pomiędzy komunistami chińskimi a KMT. W jego wyniku w 1920 r. władzę nad Partią Narodową ponownie objął Sun Jat-sen.
Na początku lat 20. u jego boku wybił się ambitny generał Czang Kaj-szek (Jiang Jieshi‚ 1887 – 1975). Syn kupca solnego z Czi-ku (prow. Czekiang)‚ ongiś członek Chińskiej Ligi Związkowej‚ odbył studia wojskowe w Japonii‚ gdzie poznał Sun Jat-sena. W 1911 roku wziął udział w rewolucji. Już wtedy dał się poznać jako dowódca i polityk o żelaznej woli. Nieobce mu były napady gniewu – walił wtedy pięścią w stół i tłukł naczynia. W 1923 roku przebywał w ZSRR jako szef misji wojskowej‚ co pozbawiło go złudzeń wobec komunizmu. Rok później objął komendę nad Akademią Wojskową w Whampoa kształcącą oficerów armii podległej republikańskiemu rządowi rezydującemu w Kantonie. Poślubił wtedy szwagierkę swego protektora‚ piękną i inteligentną Sung Mejling. Gdy w marcu 1925 roku zmarł Sun Jat-sen‚ Czang‚ mając poparcie nankińskiego establishmentu‚ przejął dowództwo nad wojskiem‚ czyli Armią Narodowo-Rewolucyjną. Stał się też szybko przywódcą prawego skrzydła KMT‚ które w lipcu ogłosił rząd kantoński narodowym rządem Chin.
Chcąc skonsolidować władzę‚ Czang Kaj-szek musiał się rozprawić z Komunistyczną Partią Chin (KPCh)‚ która na polecenie Moskwy poczynała sobie coraz śmielej i próbowała zaprowadzić w kraju swoje porządki. Dlatego po zakończeniu tzw. ekspedycji północnej i zdobyciu Szanghaju w kwietniu 1927 roku doszło do masakry przywódców KPCh. Tak rozpoczęła się wojna domowa‚ która z przerwami trwać miała 22 lata.
Początkowo przewagę uzyskał Czang. Walcząc z komunistami i lokalnymi watażkami‚ powołał w Nankinie swój rząd. Będąc równocześnie dowódcą sił zbrojnych‚ od października 1928 roku także szefem państwa chińskiego i faktycznym liderem Kuomintangu‚ stał się dyktatorem. Jako głównodowodzący uzyskał tytuł generalissimusa‚ którym to mianem zwykło się od tej pory nazywać przywódców kumulujących najważniejsze urzędy w państwie. Czang osiągnął znaczne sukcesy: zepchnął KPCh do defensywy‚ zdobył dawną stolicę Pekin‚ doprowadził do ukorzenia się Mandżurii. Jej długoletni satrapa marszałek Czang Tso-lin (Zhang Zuolin) został – jako przeszkoda w zamierzonej ekspansji – zamordowany przez Japończyków. Jego syn gen. Czang Sue-liang (Zhang Xueliang) wolał nie ryzykować i podporządkował się rządowi w Nankinie. Odrodzone państwo chińskie‚ choć zacofane i wyniszczone‚ miało przed sobą dziesięć lat względnego pokoju i pomyślności gospodarczej. Jego obszar stopniowo rósł. Rozpoczęto liczne reformy. Lecz na pierwszych kwartałach rządów Czang Kaj-szeka cieniem położył się zatarg z Japonią.
