Pustynia Libijska

W piaskach Pustyni Libijskiej od starożytności ginęły bez śladu nie tylko karawany, ale także całe armie i plemiona.

Publikacja: 30.01.2009 07:09

Aliancki cmentarz wojskowy w Alamajn

Aliancki cmentarz wojskowy w Alamajn

Foto: Bridgeman Art Library, ARCHIWUM „MÓWIĄ WIEKI”

W VI w. p.n.e, jak opisuje Herodot, pustynia pochłonęła 50-tysięczne wojska perskie wysłane z Teb, by zdobyć oazę Siwa i zniszczyć tamtejszą wyrocznię Amona, która przepowiedziała klęskę Persom. I nie myliła się, bo gdy w połowie drogi „właśnie spożywali śniadanie, zawiał ku nim wielki i niesamowity wiatr południowy, który niosąc z sobą góry piasku zasypał ich i w ten sposób zniknęli”.

Największa z pustyń Sahary, licząca 2 mln km kw., a zwłaszcza Wielkie Morze Piasku wzdłuż granicy egipsko-libijskiej, to jedno z najsłabiej zaludnionych i najbardziej tajemniczych miejsc na Ziemi. Jeszcze 100 lat temu obszary na zachód od oazy Dakhla i na południe od Siwy były białą plamą na mapie. Ruchome piaski ergu, tworzące wydmy o wysokości sięgającej 150 m, i bezwodne żwirowe pustkowia ciągną się na zachód od Nilu pasem o szerokości 250 – 400 km – od wybrzeża Morza Śródziemnego po odległe o ponad 600 km na południe wyżyny Sudanu. Jedynie w pobliżu źródeł wody, w oazach, kwitło od czasów neolitu ludzkie życie, rolnictwo i handel. Faraonowie, Rzymianie i Brytyjczycy utrzymywali w nich posterunki wojskowe, które miały poświadczać, jakże iluzoryczne, panowanie nad pustynią. Dziś wyprawy do ocienionych palmami saharyjskich oaz to jedna z największych atrakcji turystycznych Egiptu, nieustępująca zwiedzaniu piramid.

[srodtytul]Alamajn[/srodtytul]

Na dziedzińcu Muzeum Wojny w Alamajn – obok angielskich czołgów, niemieckich dział samobieżnych, włoskich transporterów opancerzonych i spitfire’ów – stoi niewielka wojskowa ciężarówka. Natrafiono na nią w pobliżu libijskiej granicy dopiero przed dziesięciu laty. Za kierownicą odnaleziono zetlałe ciało w brytyjskim mundurze, a na skrzyni kanistry z wodą, konserwy i amunicję. Po zatankowaniu i wymianie przewodów elektrycznych starego forda, który przetrwał ponad pół wieku na pustyni, udało się bez trudu uruchomić. Na południe i zachód od Alamajn rdzewieje wśród piasków wiele jeszcze wraków czołgów i samochodów, a także, co gorsza, min, które położyli tu saperzy Rommla, i niewybuchów. Dlatego rozległe pole bitwy rozciągające się między Morzem Śródziemnym a odległą o 60 km depresją al Qattara można oglądać jednie z nielicznych przecinających je dróg.

Przy autostradzie do Marsa Matruh niewielki pomnik z tablicą z włoską inskrypcją „Manco la Fortuna, non Il Valore” („Zabrakło szczęścia, nie waleczności”) oznacza miejsce, gdzie wojska osi dotarły najdalej na wschód w swym marszu na Kair. Przy tej samej drodze, biegnącej w odległości ok. 2 km od morza – dalej zaczyna się już pustynia – położone są wojenne cmentarze i mauzolea: brytyjskie, włoskie i niemieckie. Najpiękniej pochowali swych poległych Włosi. Wieża włoskiego mauzoleum, zbudowana z bloków białego marmuru, wznosi się na nadmorskim wzgórzu, na które prowadzi droga wysadzana oleandrami.

Alamajn, w czasach wojny senna osada przy linii kolejowej do Libii, to dziś – dzięki złożom ropy odkrytym pod powierzchnią słonych bagien pobliskiej depresji al Qattara i turystyce – ruchliwe 7-tysięczne miasteczko i znany kurort z pięknymi plażami.

[srodtytul]Aleksandria[/srodtytul]

Pozostałości zbiorów sławnej Biblioteki Aleksandryjskiej, która w czasach świetności liczyła blisko 700 tys. papirusowych zwojów (ok. 150 tys. współczesnych książek) zawierających niemal cały dorobek piśmiennictwa greckiego, hebrajskiego, indyjskiego, perskiego i etiopskiego, spłonęły podczas najazdu kalifa Omara w VII w. W 2002 r. otwarto Nową Bibliotekę Aleksandryjską, najnowocześniejszą i największą w krajach arabskich. Awangardowy budynek, w którego kamiennych ścianach wyryto inskrypcje we wszystkich alfabetach świata, nawiązywać ma do uniwersalnego dziedzictwa starożytnej poprzedniczki. Dawna kosmopolityczna Aleksandria, druga obok Aten stolica świata hellenistycznego, dziś skryta jest pod ziemią i dnem morza. Polscy naukowcy odkryli tu marmurowy rzymski odeon z II w., a ekipy archeologów podwodnych – zatopiony pałac Kleopatry i ruiny latarni morskiej w Faros, jednego z siedmiu cudów świata.

[srodtytul]Klasztor św. Menasa[/srodtytul]

Ruiny sanktuarium świętego męczennika, rzymskiego żołnierza, do którego grobu pielgrzymowali w IV – VII w. chrześcijanie z całego Bliskiego Wschodu.

[srodtytul]Abu Sir[/srodtytul]

Starożytne Taposiris Magna, święte miasto Ozyrysa. Pozostałości antycznych budowli, niemal przysypane przez piach, zajmują prawie kilometr kwadratowy.

[srodtytul]Marsa Matruh[/srodtytul]

Kąpielisko szczycące się jedną z najpiękniejszych plaż świata, odgrodzoną od pełnego morza skalną barierą tworzącą naturalny basen.

[ramka]Porady praktyczne

[b]Dojazd[/b]

- samolotem Turkish Airlines z Warszawy do Kairu od 1733 zł, do Aleksandrii LOT i Lufthansą przez Frankfurt od 2713 zł

- autobusem z Kairu do Alamajn – ok. 20 funtów egipskich (EGP)

- samochodem z Kairu do Alamajn, 262 km, koszt ok. 140 EGP

- wynajęcie samochodu 1 dzień – od ok. 200 EGP

[b]Hotele[/b]

- Helnan Palestine, Aleksandria – od 474 EGP

- Renais- sance, Aleksandria – od 452 EGP

- Porto Marina Resort, Alamajn – od 272 EGP

- Jaz Almaza, Alamajn – 245 EGP

- Kaoud Sporting, Aleksandria – od 164 EGP

- wstęp do muzeum wojny w Alamajn – 10 EGP

- 1 funt egipski (EGP) – 0,55 zł [/ramka]

W VI w. p.n.e, jak opisuje Herodot, pustynia pochłonęła 50-tysięczne wojska perskie wysłane z Teb, by zdobyć oazę Siwa i zniszczyć tamtejszą wyrocznię Amona, która przepowiedziała klęskę Persom. I nie myliła się, bo gdy w połowie drogi „właśnie spożywali śniadanie, zawiał ku nim wielki i niesamowity wiatr południowy, który niosąc z sobą góry piasku zasypał ich i w ten sposób zniknęli”.

Pozostało jeszcze 91% artykułu
Historia
Co naprawdę ustalono na konferencji w Jałcie
Historia
Ten mały Biały Dom. Co kryje się pod siedzibą prezydenta USA?
Historia
Dlaczego we Francji zakazano publicznych egzekucji
Historia
Most powietrzny Alaska–Syberia. Jak Amerykanie dostarczyli Sowietom samoloty
Materiał Promocyjny
Współpraca na Bałtyku kluczem do bezpieczeństwa energetycznego
Historia
Tolek Banan i esbecy
Materiał Promocyjny
Sezon motocyklowy wkrótce się rozpocznie, a Suzuki rusza z 19. edycją szkoleń