Rynsztunek przeciwników

Broń pancerną 10. BK tworzyło 16 czołgów Vickers E uzbrojonych w armatę 47 mm oraz 26 tankietek, wśród których były wozy z działkiem 20 mm.

Publikacja: 10.04.2009 06:37

Porucznik 10. Brygady Kawalerii w kurtce skórzanej i z pistoletem przy pasie. W tle – tankietka TKS

Porucznik 10. Brygady Kawalerii w kurtce skórzanej i z pistoletem przy pasie. W tle – tankietka TKS uzbrojona w najcięższy karabin maszynowy FK-A wz. 38 kal. 20 mm

Foto: Rzeczpospolita, MS Marek Szyszko

[srodtytul]Pancerny „Czarnej Brygady”[/srodtytul]

Wzorcem konstrukcyjnym dla polskich czołgów rozpoznawczych były brytyjskie wozy Carden-Lloyd Mk VI, jednak Polacy dokonali wielu istotnych innowacji, z których najważniejszą było zastosowanie całkowitego opancerzenia (Carden-Lloyd był odkryty od góry).Od 1932 roku do oddziałów trafiały wozy TK-3, których napęd stanowił silnik Forda, ale wkrótce opracowano udoskonaloną wersję, nazwaną TKS, która miała nieco zmieniony kształt kadłuba, pogrubiony pancerz, inne gąsienice i wyposażona była w polski silnik Fiat-122. Dwuosobowe pojazdy stanowiły większość wyposażenia oddziałów pancernych WP.

Uzbrojeniem tankietek obu wersji były karabiny maszynowe Hotchkiss wz. 25, by jednak zwiększyć siłę rażenia, zdecydowano się na zainstalowanie najcięższego karabinu maszynowego (w zasadzie działka) 20 mm. Ostatecznie wybrano broń opracowaną w Fabryce Karabinów w Warszawie, jednak do wybuchu wojny zdołano przezbroić w nkm wz. 38FK mniej niż 30 TKS. W 10. BK były na pewno cztery takie wozy. 20-mm karabin w połączeniu ze zwrotnym małym pojazdem okazał się bardzo efektywną bronią.

Znakiem wyróżniającym żołnierzy broni pancernej oraz formacji zmotoryzowanych były skórzane kurtki. Wprowadzone zostały w 1936 roku jako element ubioru służbowego. Kurtki wykonywano z miękkiej skóry, wyprawy chromowej, barwionej na czarno. Przód był dwurzędowy z wyłożonymi klapami, według regulaminu dolne krawędzie powinny sięgać 5 cm poniżej kolan; kołnierz oraz naramienniki były sukienne. Na kurtce skórzanej wz. 36 nie noszono żadnych emblematów, jedynie oznaki stopni na naramiennikach. W 10. BK do wybuchu wojny zdołano wyposażyć w owe kurtki jedynie kadrę zawodową i podchorążych, ale i tak Niemcy ochrzcili naszą jednostkę motorową mianem „Czarnej Brygady”.

Załogi wozów bojowych oraz motocykliści używali specjalnych hełmów przerobionych z francuskich adrianów wz. 15; usuwano przednią część ronda i wstawiano skórzaną poduszkę, a w niektórych modyfikowano także tylną część, przynitowując szeroki nakarczek. W 10. BK (jako jedynej jednostce) używano także pierwszowojennych hełmów niemieckich wz. 16 i zapewne również austriackich wz. 17; malowano je na polski kolor khaki.

[b]We wrześniu 1939 roku w agresji na Polskę wzięły udział wszystkie niemieckie dywizje górskie – 1., 2. i 3. Atakowały na południowym odcinku frontu, a 3. wielokrotnie ścierała się z żołnierzami 10. BK.[/b]

[srodtytul]Strzelec górski w Bergmütze[/srodtytul]

Oznaką rozpoznawczą oddziałów strzelców górskich (Gebirgsjäger) była szarotka (Edelweiss) noszona przez żołnierzy wszystkich stopni. Wykonaną z materiału noszono na prawym rękawie kurtki mundurowej, natomiast oznakę metalową z lewej strony czapki. Ta ostatnia była jednym z najbardziej charakterystycznych elementów wyróżniających żołnierza z oddziałów górskich. Bergmütze nawiązywała kształtem do czapek armii austro-węgierskiej z okresu I wojny. Wykonana była z tkaniny w kolorze feldgrau, miała podwójnie złożony wywinięty otok i daszek; z przodu noszono godło państwowe.

Strzelcy górscy nosili też inne niż w zwykłej piechocie buty – wiązane, mogły służyć jednocześnie jako buty narciarskie. Wykonywane z najlepszej gatunkowo brązowej skóry sięgały za kostkę i miały zaszyty język, zapobiegający dostaniu się wody. Brzegi wokół kostki obszywano suknem, podeszwę wykonywano z trzech warstw impregnowanej skóry i podkuwano gwoździami, a dodatkowo okuwano boki obcasa i przód zelówki. Poza elementami umundurowania i specjalistycznym sprzętem niemieccy Gebirgsjäger używali w zasadzie takiej samej broni jak inne formacje (nieco później wprowadzono czeskie karabinki 33/40 produkowane w Brnie).

Wsparcie ogniowe zapewniała m.in. lekka broń stromotorowa, czyli granatniki kaliber 50 mm l. Gr. W. 36 (leichte Granatenwerfer 36). Znajdowały się one na uzbrojeniu każdego plutonu piechoty i przeznaczone były do zwalczania nieprzyjacielskiej piechoty pozostającej poza zasięgiem granatów ręcznych; stosowano tylko jeden rodzaj amunicji – granaty odłamkowe z zapalnikiem uderzeniowym o promieniu rażenia 20 – 30 m. Granatnik ważył nieco ponad 14 kg, celownik wyskalowany był od 50 do 520 m (potem z niego zrezygnowano); masa granatu wynosiła 0,9 kg. Granatnik obsługiwany był przez trzyosobową sekcję: celowniczego, ładowniczego i dowódcę. Dwaj pierwsi uzbrojeni byli w pistolety P08 Parabellum, dowódca natomiast miał karabin Mauser 98K. Broń zdobyła sobie uznanie żołnierzy (granatniki nazywano w żargonie cygańską artylerią), w czasie wojny wyprodukowano ponad 30 tys. l. Gr. W. 36; ocenia się, że podczas kampanii we Francji zużyto ok. 560 tys. granatów kal. 50 mm.

[i]Michał Mackiewicz, pracownik naukowy Muzeum Wojska Polskiego[/i]

[srodtytul]Pancerny „Czarnej Brygady”[/srodtytul]

Wzorcem konstrukcyjnym dla polskich czołgów rozpoznawczych były brytyjskie wozy Carden-Lloyd Mk VI, jednak Polacy dokonali wielu istotnych innowacji, z których najważniejszą było zastosowanie całkowitego opancerzenia (Carden-Lloyd był odkryty od góry).Od 1932 roku do oddziałów trafiały wozy TK-3, których napęd stanowił silnik Forda, ale wkrótce opracowano udoskonaloną wersję, nazwaną TKS, która miała nieco zmieniony kształt kadłuba, pogrubiony pancerz, inne gąsienice i wyposażona była w polski silnik Fiat-122. Dwuosobowe pojazdy stanowiły większość wyposażenia oddziałów pancernych WP.

Pozostało 87% artykułu
Historia
Telefony komórkowe - techniczne arcydzieło dla każdego
https://track.adform.net/adfserve/?bn=77855207;1x1inv=1;srctype=3;gdpr=${gdpr};gdpr_consent=${gdpr_consent_50};ord=[timestamp]
Historia
Paweł Łepkowski: Najsympatyczniejszy ze wszystkich świętych
Historia
Mistrzowie narracji historycznej: Hebrajczycy
Historia
Bunt carskich strzelców
Materiał Promocyjny
Bank Pekao wchodzi w świat gamingu ze swoją planszą w Fortnite
Historia
Wojna zimowa. Walka Dawida z Goliatem