Wydarzenia epoki, lata 1913 – 1914

Publikacja: 15.04.2009 17:49

Car Mikołaj II z carycą Aleksandrą i jedynym synem Aleksym, niesionym przez żołnierza – opiekuna

Car Mikołaj II z carycą Aleksandrą i jedynym synem Aleksym, niesionym przez żołnierza – opiekuna

Foto: Wikipedia

[srodtytul]Polityka[/srodtytul]

Rok 1913: Obchody 300 lat panowania w Rosji dynastii Romanowów. Król Grecji Jerzy I zginął w zamachu (18 marca). Traktat londyński kończy I wojnę bałkańską (30 maja); pobita Turcja traci posiadłości europejskie. II wojna bałkańska (29 czerwca – 10 sierpnia). Rewolucja meksykańska: oddziały generała Pancho Villa zdobyły Torreón (1 października). Protest indyjskich górników w RPA; Mahatma Gandhi aresztowany (6 listopada). Prezydent USA Woodrow Wilson stworzył centralny Bank Rezerwy Federalnej (23 grudnia). Prawa wyborcze kobiet w Norwegii. Ogłoszenie niepodległości Tybetu; powrót z Indii Dalajlamy XIII.

1914: Mahatma Gandhi na czele ruchu o niezależność Indii. Brytyjska Izba Gmin przegłosowała prawo pozwalające Irlandii na ustanowienie własnego rządu (25 maja). Incydent w Tampico między marynarzami amerykańskimi i siłami lądowymi Meksyku (9 kwietnia), w wyniku którego 3 tys. żołnierzy Korpusu Piechoty Morskiej USA wylądowało w porcie Vera Cruz (21 kwietnia) na przeszło pół roku. Victoriano Huerta zrezygnował z prezydentury i opuścił Meksyk.

[srodtytul]nauka i technika[/srodtytul]

1913: W Nowym Jorku otwarto Grand Central Terminal, największy dworzec kolejowy świata. W Australii rozpoczęto budowę stolicy, miasta Canberra. Pierwsze loty: rosyjskiego konstruktora lotniczego Igora Sikorskiego w czterosilnikowym samolocie (13 maja), francuskiego pilota Rolanda Garrosa nad Morzem Śródziemnym (23 września). W Sheffield Harry Brearley wynalazł stal nierdzewną (13 sierpnia). Otwarcie Kanału Panamskiego (10 października). Ruchoma taśma montażowa w amerykańskiej fabryce samochodów Forda (1 grudnia). Brytyjski geolog Arthur Holmes użył metody datowania izotopowego i oszacował wiek Ziemi na 1,6 mld lat. Holender Willem de Sitter wykazał, że prędkość światła jest niezależna od prędkości jego źródła. Francuz Georges Sagnac zbudował interferometr dwuwiązkowy do precyzyjnego wyznaczania kierunku poruszania się obiektów. Wynaleziono zamek błyskawiczny.

1914: Pierwsza pasażerska linia lotnicza na Florydzie (1 stycznia). Belgijski chirurg Albert Hustin dokonał pierwszej udanej niebezpośredniej transfuzji krwi, używając środków przeciwzakrzepowych (27 marca).

[srodtytul]kultura[/srodtytul]

1913: W Warszawie otwarto Teatr Polski (29 stycznia). Purytańskie oburzenie i proces sądowy wywołał wystawiony w manhattańskiej witrynie akt „Wrześniowy poranek” Francuza Paula Chabasa – reprodukowany w milionach obraz stał się symbolem kiczu i sukcesu osiągniętego poprzez skandal. W Paryżu premiera „Święta wiosny” Igora Strawińskiego w choreografii Wacława Niżyńskiego (29 maja). Vincenzo Perugia aresztowany we Florencji przy próbie sprzedaży obrazu „Mona Lisa”, skradzionego w 1911 r. z Luwru. Arthur Wynne publikuje pierwszą krzyżówkę w „New York World”.

1914: W Nowym Jorku artyści zawiązali stowarzyszenie ASCAP w celu ochrony ich praw autorskich (copyright: ©). W National Gallery w Londynie angielska sufrażystka Mary Richardson uszkodziła nożem „Wenus ze zwierciadłem” Diego Velázqueza. Nowe książki: „Klechdy sezamowe” i „Przygody Sindbada Żeglarza” Leśmiana, „Synowie i kochankowie” Lawrence’a, „Trujące pasmo” Doyle’a, „Wyrok” Kafki, „Alkohole” Apollinaire’a (1913), „Lochy Watykanu” Gide’a, „Dublińczycy” Joyce’a, „Mgła” de Unamuno (1914).`

[srodtytul]Polityka[/srodtytul]

Rok 1913: Obchody 300 lat panowania w Rosji dynastii Romanowów. Król Grecji Jerzy I zginął w zamachu (18 marca). Traktat londyński kończy I wojnę bałkańską (30 maja); pobita Turcja traci posiadłości europejskie. II wojna bałkańska (29 czerwca – 10 sierpnia). Rewolucja meksykańska: oddziały generała Pancho Villa zdobyły Torreón (1 października). Protest indyjskich górników w RPA; Mahatma Gandhi aresztowany (6 listopada). Prezydent USA Woodrow Wilson stworzył centralny Bank Rezerwy Federalnej (23 grudnia). Prawa wyborcze kobiet w Norwegii. Ogłoszenie niepodległości Tybetu; powrót z Indii Dalajlamy XIII.

Pozostało 80% artykułu
Historia
Paweł Łepkowski: Najsympatyczniejszy ze wszystkich świętych
https://track.adform.net/adfserve/?bn=77855207;1x1inv=1;srctype=3;gdpr=${gdpr};gdpr_consent=${gdpr_consent_50};ord=[timestamp]
Historia
Mistrzowie narracji historycznej: Hebrajczycy
Historia
Bunt carskich strzelców
Historia
Wojna zimowa. Walka Dawida z Goliatem
Materiał Promocyjny
Do 300 zł na święta dla rodziców i dzieci od Banku Pekao
Historia
Archeologia rozboju i kontrabandy