Kto jest winien: Hitler, Stalin, a może Polacy

Zdaniem uczestniczącego w konferencji prof. Adama Daniela Rotfelda różnic w patrzeniu na wspólną historię nie unikniemy, bo dla Rosjan generał Aleksander Suworow zawsze będzie bohaterem, a dla nas rzeźnikiem Pragi.

– Druga strona musi zrozumieć, że prawda nie leży gdzieś po środku, prawda leży tam, gdzie leży – mówi "Rz" Rotfeld. Jego zdaniem temu właśnie powinny służyć konferencje takie jak ta rozpoczęta wczoraj.

Oczywiście spory polsko-rosyjskie nie wyczerpują katalogu rozbieżności w dyskursie o historii. Równie delikatna jest kwestia wspólnej polsko-niemieckiej historii. Przesiedlenia z ziem zachodnich dla Niemców są wysiedleniami. Wciąż pojawiają się też publikacje, takie jak ta w jednym z ostatnich numerów tygodnika "Der Spiegel", w których Niemcy próbują zrzucić część odpowiedzialności za wybuch wojny na innych.

- Mamy wolną prasę zarówno w Polsce, jak i w Niemczech. Po obu stronach zdarzają się głosy, które mogą się nam nie podobać – tłumaczył dziennikarzom były prezydent RFN Richard von Weizsacker, który wygłosił referat otwierający konferencję. Zaznaczał, że choć sam we wrześniu 1939 roku uczestniczył w napaści na Polskę i tutaj poległ jego brat, to zdaje sobie sprawę, jak wielkie krzywdy wyrządzili Polsce Niemcy. – Dziś jest to już przeszłością – mówił gość konferencji, prezydent Lech Kaczyński. – Nasz nieprzyjaciel z II wojny światowej to dziś podwójny sojusznik z Unii Europejskiej i NATO.

Prof. Andrzej Nowak, historyk z UJ, chwali próby podejmowania dialogu. Zaznacza jednak, że potrzebne są pogłębione badania, by wypracować niejednakowy dla wszystkich, ale mimo wszystko spójny obraz historii. – Nie ma się jednak co łudzić. Szybko do tego nie dojdzie – przyznaje.