Pyszności najmniejszej mniejszości

Choć o Karaimach mówi się, że to „najmniejsza mniejszość Rzeczypospolitej”, ich specyficzna religia i tradycyjna kultura przetrwały na Wileńszczyźnie wiele wieków i do dziś są żywe.

Publikacja: 30.09.2009 23:30

Piotr Bikont dziennikarz, znawca kuchni i smakosz, autor publikacji kulinarnych

Piotr Bikont dziennikarz, znawca kuchni i smakosz, autor publikacji kulinarnych

Foto: Rzeczpospolita

Karaimowie to turecka część ludności dawnego państwa chazarskiego, która po jego upadku w X wieku osiedliła się na Krymie. Na Litwę sprowadził ich w końcu XIV w. – w liczbie kilkuset rodzin – książę Witold, aby powierzyć im bezpieczeństwo własne i swojej stolicy, która wówczas mieściła się w Trokach. Świadczy to niewątpliwie o ich wyjątkowej uczciwości, lojalności i odwadze. Nadano im szeroką autonomię w zakresie administracji i pozwolono bez przeszkód kultywować własną religię, opartą na Starym Testamencie, wywiedzioną z judaizmu.

Tradycyjna kuchnia karaimska w swojej oryginalnej formie nie tylko przetrwała, ale można rzec, że wręcz dominuje we współczesnej gastronomii Trok. Sztandarowym daniem tej kuchni są pieczone pierogi, zwane kobynami, kybynami lub kibinami, które oferują trockie restauracje, bary i gospodarstwa agroturystyczne.

Tak opisuje te pierogi polski działacz na Litwie poseł Zbigniew Siemienowicz: „Muszą być zrobione z mięsa z grzbietu barana, zakręconego do ciasta, po wypieczeniu, ciasto przypomina smak płaskiego chleba, jaki spotyka się na Wschodzie, z tym że w środku kybyna jest smaczne mięso, pływające w roztopionym łoju. Teraz kybyny robią przeważnie z wieprzowiny, co denerwuje starych Karaimów”.

[b]Kybyny (kibiny)[/b]

[b]Ciasto:[/b] 1 kg mąki ? 500 g masła ? 100 g drożdży

[b]Farsz:[/b] 750 g baraniny ? 2 – 3 cebule ? pieprz ? sól

Najpierw przyrządzić farsz – mięso drobno posiekać (można też zmielić), wymieszać z posiekaną cebulą i doprawić solą oraz pieprzem.

Mąkę przesiać, wbić jajka, wkruszyć drożdże. Starannie wyrobić ciasto. Włożyć je do miski z wodą i czekać aż wypłynie.

Nie zwlekając rozwałkować na cienkie placki o średnicy 15 cm. Nakładać farsz i zaklejać w półksiężyce. Piec 20 – 30 minut w temperaturze 180 st.

[b]Babka trocka[/b]

1 kg kaszy gryczanej

500 g mąki gryczanej

1 l słodkiego mleka

3 łyżki zsiadłego mleka

700 ml kwaśnej śmietany

4 jajka

3 łyżki cukru

2 łyżeczki sody oczyszczonej

100 g masła

1 łyżeczka soli

Kaszę zalać mlekiem i odstawić na noc w chłodne miejsce.

Następnego dnia roztrzepać jajka z cukrem, dodać śmietanę i wymieszać z namoczoną kaszą. Sodę rozpuścić w kwaśnym mleku, dodać do masy. Wsypać mąkę, dodać roztopione chłodne masło i sól, wymieszać (jeśli masa będzie za rzadka, zagęścić mąką pszenną).

Wlać ciasto do blachy i piec 45 – 60 minut w temperaturze 180 st.

[b]Karaimski listkowiec[/b]

3 szklanki mąki pszennej

250 g masła

2 łyżki oleju

2 łyżki wódki

1,5 szklanki posiekanych orzechów włoskich

50 ml płynnego miodu

1 szklanka cukru

sok z 1 cytryny

jajko

Mąkę przesiać, wymieszać z 1 łyżką rozpuszczonego masła, 2 łyżkami oleju, tyleż wódki i 3/4 szklanki ciepłej wody. Wyrobić ciasto, podzielić na kilkanaście kulek. Każdą kulkę cieniutko rozwałkować, rozciągać w rękach i układać na serwecie.

Gotowe płaty ciasta układać w wysmarowanej masłem formie do pieczenia. Każdą kolejną warstwę skropić masłem, między środkowymi warstwami rozsmarować orzechy wymieszane z miodem. Ostatnią warstwę posmarować roztrzepanym jajkiem i naciąć w romby.

Rozgrzać piekarnik do 180 st. i wstawić ciasto na 7 – 8 minut. Wyjąć, obniżyć temperaturę do ok. 160 st., wylać na ciasto resztę roztopionego masła i wstawić do pieca na kolejne 20 minut. Potem jeszcze raz obniżyć temperaturę i trzymać w piecu około godziny, w zależności od ilości warstw.

W międzyczasie rozpuścić szklankę cukru w 1/3 szklanki gorącej wody z dodatkiem soku z cytryny i takim syropem, po jego przestudzeniu, zalać ciasto i odstawić na 4 – 5 godzin.

Przed podaniem pokroić wzdłuż nacięć.

Historia
Paweł Łepkowski: Najsympatyczniejszy ze wszystkich świętych
https://track.adform.net/adfserve/?bn=77855207;1x1inv=1;srctype=3;gdpr=${gdpr};gdpr_consent=${gdpr_consent_50};ord=[timestamp]
Historia
Mistrzowie narracji historycznej: Hebrajczycy
Historia
Bunt carskich strzelców
Historia
Wojna zimowa. Walka Dawida z Goliatem
Materiał Promocyjny
Bank Pekao wchodzi w świat gamingu ze swoją planszą w Fortnite
Historia
Archeologia rozboju i kontrabandy