Tygodnik Powszechny – pomnik ze skazą

O inwigilacji środowiska „TP” przez Służbę Bezpieczeństwa pisze w wydanej właśnie książce Roman Graczyk

Publikacja: 11.02.2011 03:38

Roman Graczyk

Roman Graczyk

Foto: Fotorzepa, Robert Gardziński Robert Gardziński

23 lutego zadebiutuje w księgarniach książka, która stała się głośna na długo przed publikacją – gdy jej wydania odmówiła oficyna Znak. To „Cena przetrwania? SB wobec Tygodnika Powszechnego” Romana Graczyka. Wydaje ją Czerwone i Czarne.

Graczyk, przez lata redaktor „Tygodnika”, na podstawie publikacji „TP” i materiałów archiwalnych IPN (teczek i donosów) obszernie dokumentuje uwikłanie środowiska pisma w komunistyczny system, inwigilację go przez SB. Pisze o ustępstwach, na jakie musiała iść wychodząca od 1945 r. katolicka gazeta, by istnieć w PRL.

Do napisania 496-stronicowej pracy i przeczytania archiwów IPN na temat „Tygodnika” namawiał autora m.in. jego redaktor naczelny ks. Adam Boniecki. Graczyk przyznaje, że obawiał się tego, co odkryje. – Nie chcę wojny ze środowiskiem, którego czuję się częścią – zapewnia. – Trzeba umieć spojrzeć uczciwie na własną przeszłość. Dlatego mam nadzieję na poważną debatę, a nie kolejne ataki ze strony redakcji „Tygodnika”, których już doświadczyłem.

Oprócz niezłomnych bohaterów autor ujawnia nazwiska agentów. Nawet jeśli szczególnie trudno było mu pisać o jednym z najważniejszych współpracowników bezpieki – byłym zastępcy redaktora naczelnego Mieczysławie Pszonie. Ten żołnierz AK, delegat rządu londyńskiego na województwo krakowskie, więzień PRL skazany na karę śmierci, był dla Graczyka wręcz guru. „Byłem jego wyznawcą” – twierdzi autor książki.

Niestety, lektura dokumentów, w tym zapisów z tzw. funduszu operacyjnego SB, wskazuje m.in. na kilkukrotne przyjęcie przez Pszona pieniędzy czy butelki koniaku od rozmówcy „ze służb”. I, według Graczyka, niespecjalnie broni redaktora fakt, iż do rozmów z SB był przez sam „Tygodnik” wyznaczony. W założeniu miały one chronić resztę redakcji przed zainteresowaniem służb PRL.

Mieczysław Pszon nie żyje od 1995 r. Z trójką innych ważnych współpracowników SB, o których pisze, autor przeprowadził przed publikacją książki rozmowy. Żadna z nich nie przyznała się do współpracy z SB.

Graczyk opisuje inne niechlubne karty „TP”, np. udział redaktorów w posiedzeniach Frontu Jedności Narodu – propagandowej atrapy porozumienia komunistów z „realistycznymi” siłami. I choć na jednym z posiedzeń naczelny „Tygodnika” Jerzy Turowicz bronił orędzia biskupów polskich do niemieckich wbrew nagonce na hierarchów, to inne wystąpienia – czytamy – „wpisują się jednak w rytuał popierania polityki partii”.

– Nie można było przejść przez te lata systemu komunistycznego suchą stopą – przyznaje Graczyk. – Ogólny bilans roli „Tygodnika” jest jednak pozytywny. Choć nie ma mowy wyłącznie o heroicznej walce z komuną, pomnik nadal stoi. Tyle że ma skazę – mówi.

[i]Wywiad z Romanem Graczykiem jutro w „Plusie i Minusie”.[/i]

23 lutego zadebiutuje w księgarniach książka, która stała się głośna na długo przed publikacją – gdy jej wydania odmówiła oficyna Znak. To „Cena przetrwania? SB wobec Tygodnika Powszechnego” Romana Graczyka. Wydaje ją Czerwone i Czarne.

Graczyk, przez lata redaktor „Tygodnika”, na podstawie publikacji „TP” i materiałów archiwalnych IPN (teczek i donosów) obszernie dokumentuje uwikłanie środowiska pisma w komunistyczny system, inwigilację go przez SB. Pisze o ustępstwach, na jakie musiała iść wychodząca od 1945 r. katolicka gazeta, by istnieć w PRL.

Pozostało 80% artykułu
Historia
Paweł Łepkowski: Najsympatyczniejszy ze wszystkich świętych
https://track.adform.net/adfserve/?bn=77855207;1x1inv=1;srctype=3;gdpr=${gdpr};gdpr_consent=${gdpr_consent_50};ord=[timestamp]
Historia
Mistrzowie narracji historycznej: Hebrajczycy
Historia
Bunt carskich strzelców
Historia
Wojna zimowa. Walka Dawida z Goliatem
Materiał Promocyjny
Do 300 zł na święta dla rodziców i dzieci od Banku Pekao
Historia
Archeologia rozboju i kontrabandy